yoziq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-ziq

Etimologiyasi

YOZIQ I 'yoyilgan holatda’. Opamizning das— turxoni doim yo z i q. Bu sifat qadimgi turkiy tilda ’oʻrogʻliq, taxlogʻliq narsani yoyiq holatga oʻtkaz-’ maʼnosini anglatgan yaz- I feʼlidan (ЭСТЯ, IV, 69; Devon, III, 66; DS, 250) -(u)q qoʻshimchasi bilan yasalgan (Devon, III, 23; DS, 252); oʻzbek tilida a unlisi â unli-siga, u unlisi i unlisiga almashgan: yaz- + uq = yazuq > yâziq.

YOZIQ II ’gunoh’. Ajalingning yetishi hilgan yozigingdan emas, bek akangning honsirashi! (Abdulla Qodiriy). Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’xato qil-\ 'gunoh qil—’ maʼnosini anglatgan ya:z- feʼli — ning (ПДП, 386; Devon, III, 67; DS, 250) yaz- shaklidan (ПДП, 387; Devon, III, 24; DS, 251) -(u)q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 72); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga, u unlisi i unlisiga almashgan: yaz- + uq = yazuq > yâziq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I eskicha, aynan gunoh. ◆ ”Ajalingning yetishi qilgan yozigʻingdan emas, bek akangning qonsirashi!” degan gap [Hasanalining] koʻngliga tushar edi-da, beixtiyor uflab yuborar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ ◆ Yozigʻim ne? Oʻzimday bir gʻaribani yaxshi koʻrganimmi? [dedi Matpano]. "Yoshlik" ◆ Bizning Xudoga nima yozigʻimiz bor ekan. Z. Said, N. Safarov, „Tarix tilga kirdi“

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-ziq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Yoyilgan, ochilgan, toʻshalgan. ◆ Yoziq palos. Yoziq choyshab. ◆ -Dadajon! — deya quvnoq qichqirib Onabibi qarshi chiqdi: uning sochlari yoziq, qoʻllari qurum edi. A. Muxtor, „Chinor“ .

2 Keng, enli. ◆ Kelib koʻrdim: kengish, yoziq koʻchalar, Kunduzday ravshandir yursak kechalar. Ergash Jumanbulbul oʻgʻli . ◆ Ravshanxon soʻzlaydi alvon-alvon, yagʻrini yoziq polvon, yuzlari olmaday pishgan, koʻrganning aqli shoshgan. "Ravshan" .

3 aynan yoyiq 3. ◆ Yoziq likopcha. Yoziq savat.

Antonimlari

ЁЗИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yoziq I
уст.
1 грех, вина;
2 преступление.

yoziq II
1 разостланный;
2 широкий, просторный; ◆ yoziq koʻchalar просторные улицы; ◆ yagʻrini yoziq polvon фольк. богатырь, широкоплечий силач;
3 плоский; ◆ yoziq tarelka мелкая тарелка.