yupatmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yu-pat-moq

Etimologiyasi

YUPAT- ’ovut-\ ’taskin toptir-’. Meni gʻalaba va xalhimizning baxti yu p a t a d i (Uygʻun). Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'eʼtibor bermay qoʻy-’ maʼno — sini anglatgan yuba- feʼliga (ДС, 277) orttirma qoʻ-xpimchasini qoʻshib qosil qilingan (ЭСТЯ, IV, 240; DS, 277); keyinchalik b undoshi p undoshiga, oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan: yuba- + t = yubat- > yu— pat- > yupät-. Hozirgi oʻzbek tilida yupä- feʼli mustaqil ishlatilmaydi, lekin yupän- feʼli bilan qiyoslanganda -n, -t qoʻshimchalari aniq ajraladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yigʻlashdan toʻxtatmoq; ovutmoq. ◆ Bolani yupatmoq. sht "Muz togʻ"-lardan chiqardi Bir alla sozi — Yosh goʻdakni yupatgan Ona ovozi. H. Olimjon.

</a>£L_Qhc_

2 Qaygʻu-alamini yengillatishga urin-moq, taskin bermoq. ◆ Qudratni yupatish uchun dedi: -Jon bolam, bekorga diqqat boʻlaver-ma! Mana, koʻpi ketib, ozi qolibdi-ku.. H. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar. ◆ Meni gʻalaba va xalqimizning baxti yupatadi. Uygʻun. ◆ Xur-shid ayasini yupatib, koʻnglini ovlashga har-chand urinsa ham, olovdek yonib turgan ona taftidan tushmadi. R. Rahmonov, Changal-zordagi sharpa.

Antonimlari

ЮПАТМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yupatmoq
1 утешить, успокаивать; ◆ oʻz-oʻzini yupatmoq утешать, успокаивать себя;
2 унимать (напр. плачущего ребёнка);
3 забавлять, развлекать (грустящего или скучающего человека); u har xil hazillar bilan ularni yupatardi он забавлял их разными шутками;
4 перен. сглаживать, смягчить.