zamin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

za-min

Etimologiyasi

fors. – yer, tuproq; mamlakat;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Yer shari, Yer.

Roʻyi zamin q. roʻy.

Zaminu zamon Yeru osmon, hammayoq, koinot. ◆ Zaminu zamon oʻzgarib, maʼrifatga tomon bormoqda [dedi Islomxoʻja]. J. Sharipov, „Xorazm.“ ◆ Yoʻllar eltsin manzilga omon! Omon boʻlsin zaminu zamon. Shuhrat, „Yoshligimning davomi.“

2. Ekin ekiladigan yer. ◆ Bu qishloqning suvi toza, zamini unumli, havosi yoqimli, dehqonlarining qoʻli barakali ekan. Gʻ. Gʻulom, „Tirilgan murda.“

3. Muayyan hudud, yurt; umuman yer. ◆ Zotan, yangidan bunyod etilgan koʻrkam chamanzor, bogʻrogʻlar, yaxlit-yaxlit paxtazorlar Xorazm zaminiga jon bagʻishlaydi. N. Safarov, „Olovli izlar.“ ◆ Bir tomoni gʻallazor, bir tomoni tokzor yerlardan oʻtib borarkanmiz, shu zaminda tugʻilib, shu yerdan frontga ketgan J. Usmonovning maktubi yodimga tushdi. Nazarmat, „Joʻrlar baland sayraydi.“

Ona zamin Tugʻilib yashab turgan joy, yer; jonajon yurt. ◆ Ona zaminimizning insoniyatga bebaho tuhfalaridan biri — dasturxon koʻrki hisoblangan bodomdir. Gazetadan.

4. koʻchma Asos, negiz. ◆ Xoʻjalik noz-nemat bunyodkorlari ayni kunlarda moʻl hosilga puxta zamin yaratmoqdalar. Gazetadan. ◆ Har bir ulugʻ ishning zamini — mehnat, Mehnat-la yaralur shoh asarlar ham. R. Bobojon.

5. koʻchma Qulay shart-sharoit, muhit; imkon. ◆ U Boʻtaboyga hozir bunday talab qoʻyib boʻlmasligini, buning uchun avval zamin tayyorlash kerakligini tushuntirmoqchi boʻlgan edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“

6. koʻchma Tayanch, boshpana. ◆ Oxiri Abdurahmon choyxonanishin tavkagir va boboyi banglar orasidan oʻziga zamin topdi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon.“

Antonimlari

ЗАМИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

zamin
1 Земля (планета);
2 земля; грунт, почва;
3 перен. почва; предпосылка; ◆ zamin hozirlamoq подготавливать почву;
4 перен. основа, база; ◆ moddiy zamin yaratmoq создавать материальную основу (базу); ◆ 

• zaminu zamon поэт. = zamin-zamon.