zardob

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

zar-dob

Etimologiyasi

ZARDOB Bu ot 'sariq' maʼnosini anglatadigan tojikcha zard sifati bilan (ТжРС, 151) 'suv' maʼnosini anglatadigan ob otidan (ТжРС, 279) tu'zilgan boʻlib, 'qatikdan, ivigan sutdan ajralib chikadigan sargish suyukdik' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 300).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. — safro; yaradan oqa-

yotgan sariq suyukdik] 1 Qatiq yoki ivigan sutdan ajralib chiqadigan sargʻish suyuqlik. ◆ Sutga yoki qatiq zardobiga qorilgan xamir-dan tayyorlangan non xushtaʼmlik xossasiga ega boʻladi. "Fan va turmush" . ◆ -Ha, aytgan-day, sal boʻlmasa esimdan chiqay depti, ke-yinroq xurmachaning ustini ochib qoʻygin, oʻzing bilasan-ku, bolam, yana, zardob yigʻib, uyimay qolmasin. S. Anorboyev, „Sherali“ .

2 Kasallangan yoki jarohatlangan aʼzo-dan ajralib chiqadigan suyuqlik. Shakar qoʻshib isteʼmol qilinadigan tolqon — zar-dobi qaynovchi barcha kishilarga davodir. Gazetadan.

3 tib. Qon va limfaning ivishidan hosil boʻladigan suyuqlik va undan tayyor-lanadigan suyuq dori. Davolash uchun yubori-ladigan dorilar oʻrtasida hozirgi kunda zar-dob [sivorotka] vaksinalar soni ortib bor-moqda. N. Ismoilov, Kasallarni parvarish qilish.

4 koʻchma Dard-alam. ◆ Shahzodaxon shularni oʻylaydi, yuragiga yigʻilib, unga tobora ozor berayotgan zardobni qanday boʻshatish yoʻlini izlaydi. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Evoh. Bu ham toʻxtamadi, oʻtdi. Qalbga zardob boʻlib tomdi oʻkinchi. A. Muxtor .

Zardob yutmoq Dard-alam chekmoq. ◆ Suhbat qilsang Zuhra bilan gulbogʻda, Men yashirin zardob yutdim shu chogʻda. S. Abdulla, „Tohir va Zuhra“ . ◆ Beklarning ishqidan zardob yutaman, To oʻlguncha beklarni yod etaman. "Yusuf va Ahmad" . [Yuragi] zardobga toʻlmoqDard-alam-ga botmoq. ◆ Xoʻp, mayli, oʻzim ham yotaverib, yuraklarim zardobga toʻlib ketdi. N. Aminov, „Suvarak“ . ◆ Yoqubjon negadir zardobga toʻlib oʻtirgan ekan, shekilli, doʻngʻillab javob ber-di. A. Qahhor, „Sarob“ . ◆ Ibn Sino shularni oʻylab, yuragi zardobga toʻldi-da, koʻzining bir chek-kasidan yumalab chiqqan yoshni barmogʻi bilan artdi. M. Osim, „Karvon yoʻllarida“ .

Antonimlari

ЗАРДОБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

zardob
1 сукровица, серум;
2 сыворотка (от кислого молока); ◆ qatiq buzilib, zardobga aylanibdi простокваша перекисла и отошла сывороткой; ◆ 

• yuragimni zardob bosdi (или ◆  yuragim zardob boʻlib ketdi ) я измучился, исстрадался (нравственно); ◆ zardob yutmoq измучиться, исстрадаться; ◆ yurakni zardob qilmoq мучить (кого-л. морально).