zir

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

zir

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I rvsh. Ish-harakatning tez, chaq-qon bajarilishini, qayta-qayta amalga oshishini bildiradigan soʻz. ◆ Xizmatkorxo-tin zir yugurib, choy tayyorlardi. Mirmuh-sin, «Umid» . ◆ Mehmonlarga hali u, hali buni tashib, tashqari hovli bilan ichkari hovli oʻrtasida zir yugurdim. P. Tursun, «Oʻqituvchi» . ◆ Nahotki ikki yildan beri bir bechorani zir qatnatib ovora qilsalar, Toshkent qishlogʻi bilan Margʻilonning orasi ozgina yoʻlmi axir? A. Qodiriy, «Oʻtgan kunlar» .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

zir

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II taql. s. Larzadan tebranuvchi narsalarning harakati va tovushi haqida. ◆ Portlash zarbidan oynalar zir etib ketdi. m ◆ Ruhli, kuchli koʻkrakdan chiqqan bu ashula tevarakni zir ettirib yuborgudek, Otabekka ham boshqacha bir taʼsir beradir. A. Qodi-riy, «Oʻtgan kunlar» .

Zir titramoq 1) sovuqdan, qoʻrquv yoki hayajondan qattiq qaltiramoq. ◆ Zir titra-dim, bir qoʻrqdimki, nafaslarim boʻgʻilib ketdi. Oybek, «Nur qidirib» . ◆ Zumrad zir titrab, hamma uyni aylanib chiqdi. S. Siyoyev, Otliq ayol; 2) koʻchma juda ham qoʻrqmoq, hayiqmoq. ◆ Umendan zir titraydi. m ◆ Tak-yaxona eshigi ichkaridan mapc-mapc urildi. Eshoni sudur zir mumpadu. Sh. Xolmirzayev, «Qil koʻprik» . Yuragi zir etmoq Yuragi shuv etmoq, yuragi gup-gup urib ketmoq. ◆ Tanti-boyvachchaning yuragi zir etib ketdi. Oybek, «Tanlangan asarlar» .

Antonimlari

ЗИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

zir
частица, выражающая быстроту движения; ◆ zir yugurmoq бегать как угорелый; ◆ vokzalda uni axtarib zir yugurdim я метался по вокзалу в поисках его; ◆ zir titramoq дрожать как осиновый лист, сильно дрожать.