чёрт
Qiyofa
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
чёрт
Aytilishi
Etimologiyasi
Maʼnoviy xususiyatlari
Maʼnosi
чёрт м, мн. черти, р. -тей
1 shayton, iblis (diniy tasavvurda);
2 прост. iblis, jin, ablah, iflos (soʻkish soʻzi); ◆ Она вскипела, назвала его дураком и старым ~ом... (L. Tolstoy) U (ayol) qizishib ketib, uni ahmoq va qari shayton deb soʻkdi;
3 в знач. нареч. ◆ ~ом прост. yigitlarcha, oliftalarcha, oʻktamlik bilan, abjirlik bilan; ◆ ~ом заломить шапку shapkani oliftalarcha kiyib olmoq; ◆ ~ом подскочить lip etib bormoq (kelmoq), shamolday tez yugurmoq; ◆
- не так страшен ~, как его малюют посл. (л. м. shayton, odamlar tasvirlaganidek, qoʻrqinchli emas) haqiqatda esa u kishi (yoki ish masala) odamlar oʻylagandek juda ham dahshatli (yoki xavfli) emas; ◆ бежать как ~ от ладана Azroil quvgandek (qoʻrqqanidan jon holatda yugurmoq; ◆ всё к ~у пошло разг. barchasi behuda (zoye) ketdi; rasvoyi-raddibalo boʻldi; ◆ послать к ~у (ili ко всем чертям) разг. urishib (soʻkinib) quvib yubormoq, haydab yubormoq; bilganingni (qoʻlingdan kelganini) qil, deb joʻnatib yubormoq; ◆ ~ возьми (дери, подери, побери) разг. jin ursin!; obbo к ◆ ~у!, к чертям!, к чертям собачьим! прост. jin ursin!, obbo!; qanday! bemanilik!; (для)◆ какого ~а!; за каким (коим) ◆ ~ом, ◆ на кой ~, ◆ на ~а прост. nega, nima uchun; nima keragi bor; sira kragi yoʻq; ◆ до ~а прост. 1) juda koʻp; 2) kuchli darajada, gʻoyatda; ◆ устал до ~а juda (gʻoyatda) charchadim; к ◆ ~у на рога (ili на кулички) i к ◆ ~у на рогах (ili на куличках) разг. bir tupkaning tagida, juda uzoqda (см. кулички); ни черта нет прост. hech balo (hech vaqo) yoʻq, hech narsa yoʻq; ◆ ни к ~у не годится прост. hech baloga yaramaydi, hech narsaga yaramaydi; boʻlmagʻur narsa; ◆ полететь к ~у behuda ketmoq; ◆ чем ~ не шутит разг. ajab emas, hech gap emas (boʻlishi mumkin); чертям тошно разг. ilon poʻst tashlaydi; ◆ ~ его знает разг. kim biladi, qaydam; tushunolmayman; ◆ ~ знает что (ili ◆ ~-те что ) разг. kim bilsin!; ◆ ~-те где разг. qayerdaligi nomalum, kim biladi qayerdaligini, qayerdaligini kim bilsin; ◆ ~ не брат кому разг. см. брат; (сам)◆ ~ ногу сломит разг. oʻta chalkash, miyani qotiradigan, tushunib boʻlmaydigan; aji-buji; ◆ что за ~! разг. nima balo, bu qanaka gap!; ◆ ~а с два прост. sira bunaqa emas, boʻlmagan gap; qayoqda, hech; ◆ ~а лысого получишь! прост. olib boʻpsan!, hech narsa olmaysan!; ◆ ~ с ним! прост. mayli, shunday qolsa-qolar, shunday boʻlsa-boʻlar; bilganini qilaversin, ishi(miz) yoʻq.