jin

Oʻzbekcha (uz)

jin I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

jin

Etimologiyasi

a. جِنّ — afsonaviy maxluq; arvoh; yovuz ruh

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Sharq mifologiyasida va diniy tasavvurlarga koʻra: pastqam joylarda kishi koʻziga odam timsolida koʻrinib, goʻyo uni biror dard-illatga chalintirib (maye. ogʻzi-ni qiyshaytirib) ketadigan afsonaviy maxluq. ◆ -Endi bu yerda ilgarigiday boyoʻgʻli sayramaydi. Hech kimning koʻziga jin ham koʻrinmaydi, — dedi Yusvali togʻa. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Bukri domla Maynani jin-mi, parimi deboʻyladi shekilli, turgan joyidan siljimay, allaqanday duoni pichirladi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .

2 koʻchma Kishining tabiati, taʼb. ◆ Shuna-qangi gaplarni jinim suymaydi. sht Bepar-vo, boʻshanglik mardga emas ep, Bunday odam-larni yoqtirmas jinim. J. Jabborov . ◆ Sat-torqul akang uyni tuzattirib bermoqchi. Mayli, oʻshanda deraza ham qursin, oqlatsin ham, tokcha jiniga yoqmasa, suvatib tashlay qolsin. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

Jin koʻcha Pastqam tor koʻcha. ◆ Xivaning jin koʻchalari huvillab yotibdi. S. Siyoyev, „Avaz“ . Jin tegmoq Kayfiyati buzilmoq. ◆ Narigi xonadan opasining uf tortgani eshitildi: -Nima jin tegdi unga? -Opa, qoʻrqyapman,— dedi Charos ovozi titrab. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . Jin urmaydi Hech narsa qilmaydi, taʼsir qilmaydi. ◆ -Xotiningizga jin ham urmaydi, avval xashak jamgʻarish topshirigʻini bajaring! — dedi sovxoz direktora Saidmurod aka. N. Qobil, „Bemor-lar“ . Jin ursin qargʻ. Baloga uchrasin; xudo ursin. ◆ Senlarning gaplaring qiziq boʻldi-ku, jin ursin seni! S. Karomatov, „Oltin qum“ . Jin chiroq q. jinchiroq. Jini tutmoq Taʼ-biga, koʻngliga yoqmagan ish yoki gapdan jah-li chiqmoq; jigʻibiyron boʻlmoq. ◆ Birpasda dadamning jini tutdi. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . Jini qoʻzimoq (yoki qoʻzgʻamoq) ayn. jini tutmoq. [◆ Zargarov Nasibaga zehn solib:] Hm.. Formada olib bora koʻrma, formani koʻrib, ZAGSmudirining jini qoʻzgʻamasin tagʻin. A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar“ . Jiniga tegmoq yoki jinini qoʻzgʻatmoq Tabiatiga toʻgʻri kelmay-digan ish, harakat yoki ran bilan jagushni chiqarmoq; asabini qoʻzgʻatmoq. ◆ Jinimga teg-magan sen bormiding? Jinidan battar yomon koʻrmoq Qattiq yomon koʻrmoq . ◆ Domla bozor qilishni, magazinga borishni jinidan battar yomon koʻrar edi. A. Qahhor, „Toʻyda aza“ . Seni (yoki senga) nima jin urdi? Senga nima boʻldi? Esingni yedingmi? Aqldan ozding-mi? [ ◆ Qozi Mulladoʻstga:] Senga nima jin urdi ? — [ ◆ Mulladoʻst:] Sizni urgan jin! Jim turing, bu kun ham ozlik qilmasin! Hamza, „Maysaraning ishi“ .

jin II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

jin

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

jin chaqa ayn. jiring chaqa q. jiring. ◆ Jin chaqa hammaning karmoniga tu-purib, boylarning hamyoniga oʻzini u radi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

jin III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

jin

Etimologiyasi

ingl. gin < engine — mashina

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

jin mashina Paxta tozalaydigan, chigitdan tolalarni ajratib oladigan mashina. ◆ Zavod ichkarisida "jin"lar paxta tozalab chiqar-moqda. J. Sharipov, „Xorazm“ .

Antonimlari

ЖИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

jin I
1 рел. джин, злой дух, бес;
2 перен. нрав, вкус; ◆ ~im suymaydi не по моему вкусу (нраву), мне не нравится; * ◆ ~ urdimi seni? или ◆  seni nima ~ urdi? ты что, одурел что ли?; ◆ ~ chiroq коптилка; плошка с фитилём; ◆ ~ koʻchalar закоулки; ◆ ~ arava таратайка; ◆ ~i qoʻzidi, ~i qoʻzgʻadi, ~i tutdi он взбесился.

jin II
текст. джин (волокноотделитель).

jin III
= jiring.