Vikilugʻat:Leksikografik tushunchalar
 |
Ushbu sahifa Vikilugʻat qoida va qoʻllanmalarining bir qismidir. Bu yerda keltirilgan qoidalarga har bir foydalanuvchi rioya qilishi shart. Tahrir qilishdan oldin kiritilayotgan oʻzgarishlar konsensusga muvofiqligiga ishonch hosil qiling. Qoidalarni sahifa munozarasida muhokama qilish mumkin. |
Umumiy maʼlumot[tahrirlash]
Leksikografik tushunchalarni shakllantirmasdan turib, hech qanday to‘liq lug‘at yaratib bo‘lmaydi. Ushbu konsepsiya loyihaning maqsadi va mazmunini, shuningdek, maqola yozish va lugʻatdan foydalanish qoidalarini belgilaydi. Ushbu lugʻatning konsepsiyasi barcha yozma tillarning leksik birliklari, barcha muhim soʻz yasovchi birliklar va barcha barqaror iboralarining yagona toʻliq tavsifini taʼminlaydi. Shunga koʻra, ushbu konsepsiyaning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat: qamrovning universalligi va toʻliqligi, bir xillik va izchillik, yaxlitlik va umumiy lingvistik tamoyillarga muvofiqlik, leksikografik va adabiy manbalarga tayanish.
Koʻp qirrali va qamrovliligi[tahrirlash]
Vikilugʻatda beriladigan tavsif mavzusi dunyoning barcha yozma tillari va dialektlarida bor boʻlgan barcha leksik birliklardir. Vikilug‘at lug‘ati leksemalar, morfemalar va boshqa so‘z yasovchi birliklardan, shuningdek, ushbu tillarning turg‘un iboralaridan tegishli tillarda anʼanaviy ravishda qo‘llaniladigan yozuv tizimlari yordamida tuzilgan.
Bir xillik va izchillik[tahrirlash]
Bir xillik tamoyili barcha maqolalarning tuzilishi va dizaynida, shuningdek, til birliklarini tavsiflash usullarida bir xil qoidalarga rioya qilish zarurligini anglatadi, bu esa, oʻz navbatida, lugʻatdan leksikografik maʼlumotlar manbai sifatida bir xilda foydalanishga imkon beradi. Bundan tashqari, bir xillik lugʻatdan barcha turdagi lingvistik loyihalar uchun yagona mashina oʻqiladigan maʼlumotlar bazasi sifatida foydalanishni osonlashtiradi. Bir xillikni saqlashni osonlashtirish uchun Vikilugʻat shablonlarning keng qamrovli tizimini ishlab chiqdi.
Butunlik va umumiy tilshunoslik tamoyillariga muvofiqlik[tahrirlash]
Vikilugʻat bir necha turdagi anʼanaviy lugʻatlarning, jumladan soʻzlashuv, orfografik, orfoepik, grammatika, tarjima, frazeologik va etimologik lugʻatlar, shuningdek, tezauruslarning funksiyalarini birlashtiradi.
Vikilug‘atda til birliklari tavsifining tuzilishi umuman tilning lingvistik nuqtai nazardan qanday tasvirlanganiga asoslanadi. Tilshunoslar tilda quyidagi tarkibiy darajalarni ajratib ko‘rsatadilar:
- fonetik (tovush; batafsil: Vikilug‘at:Leksikografik tushunchalar/Fonetika)
- orfografik
- morfologik (soʻzlarning tarkibi; batafsilroq: Vikilugʻat:Leksikografik tushunchalar/Morfologiya)
- sintaktik (nutqdagi, matndagi soʻzlarning oʻzaro taʼsiri)
- semantik (maʼno, mazmun)
- etimologik (soʻz va iboralarning kelib chiqishi)
Ushbu darajalarning barchasi lugʻatdagi har bir maqolada toʻliq aks ettirilishi kerak.