agar

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

a-gar

Etimologiyasi

AGAR Bu shart bogʻlovchisi lugʻatlarga bir xil shaklda kiritilgan. ПРСda, ТжРСda "yesli" deb izohpangan; OʻTILda "[f-t\ shart bogl." taʼ-kididan keyin "Shart ergash gaplarning boshida kelib, -sa, -sa ham, -ganda va sh.k. shart affikslari yordamida ifodalangan maʼnoni kuchaytiradi" deyipgan (25). Asli bunday qoʻshimcha qatnashmasa, shart maʼnosi agar bogʻlovchisining oʻzi bilan ifodalanadi; lugʻatdagi izohda bunday holat qamrab olinmagan. Har uch lugʻatga agar bogʻlovchisi boshlanishidagi a tovushi tashlangan gar shaklida ham kiritilgan. OʻTILda bu bogʻlovchi agarda, agarchi shakllarida ham keltirilgan; bu shakllar oxiridagi -da, -chi qismlari asli yuklama boʻlib (Yangi imlo qoidalarining 55- bandiga qarang), bogʻlovchining tarkibiga qoʻshilib ketgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

yukl. Shart ergash gaplarning boshida kelib, ◆ -sa, -sa ham, -ganda va sh. k. shart affikslari yordamida ifodalangan maʼnoni kuchaytiradi, taʼkidlaydi. ◆ Agar u kelgan boʻlsa, oʻzini bildirgan boʻlar edi. Oybek, «Tanlangan asarlar». ◆ Agar shu kolxozlar ham bosh qoʻshadigan boʻlsa, damba yigirmayigirma besh kushik ish. A. Qahhor, «Qoʻshchinor chiroqlari». ◆ Agar uning [qutidorning yonida usta Olim boʻlmaganda edi, ehtimol, u qay vaqpiargacha serrayib qolar edi. A. Qodiriy, «Oʻtgan kunlar» .◆