baqaloq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ba-qa-loq

Etimologiyasi

BAQALOQ I 'yilqi tuyogʻi ustidagi doʻmbayib tu— ruvchi et parchasi’. Bek Ravshanning otga solgan daviri Tushadi Jiyronning baqalogiga ("Ravshan"). Qadimgi turkiy tilda 'yilqi tuyogʻining ustidagi doira shaklida boʻrtib turadigan qism’ maʼnosini anglatgan bu soʻz ’tuyoq’ maʼnosini anglatuvchi baqan soʻzidan (ЭСТЯ, II, 43) kichraytirish maʼnosini ifodalovchi -(a)q qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (Devon, III, 192); oʻzbek tilida n undoshi l undoshiga, birinchi, ikkinchi boʻgʻin-dagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: baqan + aq = baqanaq > baqalaq > bäqälâq.

BAQALOQ II 'semizligidan eni boʻyiga tenglashib qolgan’, 'meʼyordan ortiq semiz’. B a h a l o q boʻli— shiga qaramay , chaqqon qarakat qilar edi. Bu sifat 'dumaloq va yapasqi’ maʼnosini anglatib kelgan baqa soʻziga (ЭСТЯ, II, 41) kichraytirish maʼnosini ifoda— lovchi -laq qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyin-chalik birinchi, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, uchinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga almashgan: baqa + laq = baqalaq > bäqälâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I shv. 1 Hayvonlarning tuyoq bilan ilik oʻrtasidagi boʻgʻini. Sayislarning otga solgan daviri Tushadi tarlonning baqa/yugʻiga. "Oysuluv".

2 Shu boʻgʻin va unga yopishgan goʻshtdan iborat ovqat. Soʻngra.. tugunini ochdi. Rosa ishtaha bilan qoʻyning baqalogʻini nonga qoʻshib yeya ketdi. Gazetadan.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ba-qa-loq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Eni boʻyiga nomutanosib; semiz, doʻmboq.◆  Baqaloq yigit. Baqaloq qoʻllar. n Roʻparamda oppoq neylon koʻylakni toʻldirib, baqaloq bir kishi turardi. N. Aminov, Qahqaha.◆  Malikaxon semiz, baqaloq soniga shapatilab, ogʻzini koʻkka qaratib, zavq bilan kuldi. N. Aminov, Qahqaha.◆  Qip-qizil, semiz, baqaloq tanasini zoʻr berib ejipirdi. N. Aminov, Qahqaha.

2 koʻchma Yoʻgʻon, semiz.◆  Zumoʻtmay, baqaloq shisha,sh fransuz konyagi bshshn bir tarelka husayni uzum koʻtarib chiqdi. S. Ahmad, Jimjitlik.◆  Qayragʻochning qalin, baqaloq shoxlari taiigab turgan soya ham.. nafaslari boʻgʻilib turgan aʼyonlar joniga orom berol-may qoldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“

Antonimlari

БАҚАЛОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

baqaloq I
анат. бабка (надкопытная кость животного); qoʻyning bakalogʻi баранья бабка.

baqaloq II
коренастый; невысокий, но полный; // карапуз, коротышка; ◆ baqaloq qizcha девушка невысокого роста, но полная.