bejo

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-jo

Etimologiyasi

BEJO Bu ravish 'yoʻq' maʼnosini ifodalaydigan tojikcha be- old Koʻshimchasini (ТжРС, 544) 'oʻrin' maʼnosini anglatadigan tojikcha so otiga (ТжРС, 516) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, tojik tilida asosan 'nooʻrin' maʼnosini (ТжРС, 70), oʻzbek tilida esa asosan 'besaranjom' maʼnosini (OʻTIL, I, 95) anglatish uchun ishlatiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. I — uy-joysiz; behuda; oʻrinsiz) rvsh. 1 Allanechuk, bezovta holatda; besaranjom, bezovta.◆  Yuragim bejo boʻlyapti. n Qudrat uch burchak qilib taxlangan qogʻozni ocharkan, hayratdan koʻzlari chaqnar, yuragi bejo tipirchilardi. H. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar.◆  Hamrohi samanning bejo pish-qirganini.. eshitib, choʻchib, orqasiga qaradi. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o.◆  Doimo oʻychan va sokin boqadigan qoʻy koʻzlari bejo, qandaydir iztirobli edi. "Yoshlik".

2 Nojoʻya, gʻalati; shubhali.◆  Mulla Qosim-jon! Sizning xotiningiz sal bejo yuradigan yulduzi".◆  Yigit qizning qoʻllarini siloy 6ouLiadu. Qiz uning bejo harakat qilishi-dan xavotirlanib, sapchib oʻrnidan turdi. "Yoshlik".◆  Qariganda bejo bir ish qilibsan, Bir shaharga oʻzing yurish qilibsan. "Zulfizar bilan Avazxon".

Yurishi (yoki qadam olishi) bejo Yuri-shi, qadam olishi besaranjom, shubhali.◆  U qoʻltigʻiga bir narsa qistirib olgan, yurishi ham bejo edi. H. Nazir, Yaxshi ism.

3 Oʻz joyida emas, joyidan qoʻzgʻalgan. ◆ Kitoblar bejo boʻlib qolibdi.

Antonimlari

БЕЖО. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

bejo
1 не на месте; ◆ kitoblar bejo boʻlib qolibdi книги оказались не на месте;
2 неуместный, неподходящий; // неуместно, некстати;
3 беспокойный, тревожный; // беспокойно, тревожно; ◆ koʻz(lar)i bejo 1) в глазах у него смятение, тревога 2) глаза его так и бегают; по его глазам видно, что он задумал что-то недоброе; ◆ koʻnglim bejo boʻlyapti на душе (у меня) неспокойно тревожно; я в смятении;
4 нехорошо, дурно; ◆ uning yurishi bejo 1) он дурно ведёт себя; 2) он замыслил что-то недоброе; ◆ bejo yurmoq или ◆ bejo qadam bosmoq дурно вести себя.