bekach
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]be-kach
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BEKACH ’hukmdorning, yuqori martabali amaldor — ning yosh xotini yoki qizi’. Bo xudo, oʻrda b ye k a ch i 6 oʻ l s a, oʻziga, dedim (Abdulla Qodiriy). Bu soʻz bekä otiga kichraytirish-erkalash maʼnosini ifodalovchi -ch Qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan: bekä + ch = bekäch.
Bu soʻz asli ’yosh beka’ maʼnosini anglatgan. Devonda begäch, bekäch soʻzlari ’kichik bek’ maʼnosini anglatishi aytilgan, bunda bekäch soʻzi bek soʻzidan -(ä)ch qoʻshimchasi bilan yasalgan boʻladi (Devon, I, 339).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 tar. Bekning va umuman hukmdorlarning, boyonlarning xotini yoki qizi.◆ Kecha oʻrda bek oyimdan menga arava kelgan ekan.. bormay, aravani boʻsh qay-tardim.. Bo xudo, oʻrda bekachi boʻlsa oʻziga, dedim. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.
2 esk. Xotin-qizlarga hurmat bilan murojaat qilishda ishlatilgan soʻz.◆ ..Oh, koʻrsang edi bir kuyovni! Qanday chiroyli, qanday aqlli ekanini bilar eding, bekachim. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.◆ -Yigʻlama, bekachim, — dedi Toʻybeka. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.
3 koʻchma Ega, sohib; hukmron.◆ Uchovlon bekachdir bu gal dargohda, Nomlari Mukarram, Buoysha, Oygul. A. Oripov.
4 Bekach (xotin-qizlar ismiL
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БЕКАЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]bekach