buramoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bu-ra-moq

Etimologiyasi

BURA- 'doira shaklida koʻp marta aylantir-’. Meʼyordan ortih b u r a g a n e k a n m a n, simi uzilib ketdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’doira shaklida aylantar-’ maʼnosini anglatgan bur- feʼli — dan ’takror’ maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasi bilan hosil qilinganligi ehtimol tarzida aytiladi (ЭСТЯ, II, 265); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga al-mashgan: bur- + a = bura- > burä-
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Doiraviy harakatga keltirmoq, aylantirmoq. U◆  telefonii qancha burasa ham, javob boʻlmadi. Sh. Rashidov, Boʻrondan kuchli.◆  Dutorchi dutorining qulo-gʻini jahl bshshn qattiq burab, torini uzib yubordi. A. Qahhor, Qanotsiz chittak.◆  Azonda Murodning uyqusi qochdi. Bosh tomonidagi stolda turgan mushtdaygina radioning qu-logʻini buradi. M. Hazratqulov, Jurʼat.

2 Oʻrab, aylantirib, burama shaklga ki-ritmoq, eshmoq.◆  Arqonni buramoq. shsh◆  Sidiq-jon moʻylovini burab, kulimsiradi va yer ostidan Zunnunxoʻjaga qaradi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.◆  Qoziq liqshiay bosh-laganida, yerdan chiqdim i, osmondan tushdimi, ishqilib, birov qulogʻini burab tortdi. "Sharq yulduzi".◆  Bekning asabiyligi nihoya-siga yetdi va u Lalining sochidan burab, terakzorga sudrab ketdi. H. Gʻulom, Mashʼal.

3 Aylantirib joyiga tushirmoq, mah-kamlamoqyoki joyidan chiqarmoq, boʻshatmoq. ◆ Gaykani buramoq. m Darvozadan ichkariga kirishi bshshn, gʻshshdonni ochib, shuruplarini burashgani burashgan. S. Nurov, Narvoy.

4 Prujinali mexanizmlarni harakatga keltirmoq.◆  Soatni buramoq. Oʻyinchoqni buramoq. m Shu mashinaning qulogʻini burasang, lagancha chir-chir aylanib, ashula, dutor, tanbur vangʻirlayveradi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆  Erining qoʻlidagi soatni olib buradi. S. Ahmad, Ufq.◆  Kampir mindi yogʻoch otni, Buradi poʻlat murvatni. "Murodxon".

Burab gapirmoq s. t. 1) har soʻzni alohida taʼkid, aksent bilan ajratib gapirmoq. ◆ Elmurodga rota komandiri yoqmadi: tili qalampirdek achchiq, har gapni pisanda qil-ganday burab gapiradi. Shuhrat, Shinelli yillar.◆  Ular \qoʻnoqlar].. bizning tshshmizda sal burabgapirishardi. "Yoshlik"; 2) maqsadga moye ravishda soʻzlamoq.◆  Keyin chapanicha burab gapirdi. M. Qoriyev, Oydin kechalar. Burab yemoq Zoʻrlik bilan tortib olib yemoq.◆  Birov soʻrab yeydi, Birov burab yeydi. Maqol. Qulogʻini (yoki dumini) burab qoʻymoq Tartibga chaqirib, tanbeh berib qoʻymoq.◆  Dumini mun-day burab qoʻy, ortiq akillamasin. Oybek, O. v. shabadalar.

Antonimlari

БУРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Feʼl

buramoq buramoq

Ruscha _ru

buramoq
1 вертеть, крутить, закручивать; ◆ moʻylovini buramoq подкручивать усы; qoʻlini buramoq выламывать, выворачивать руки (кому-л.);
2 ввинчивать, завинчивать; burab kirgizmoq ввинчивать, завинчивать; burab chiqarmoq отвинчивать;
3 заводить (часы, заводные игрушки и т. п.); * qulogʻini burab qoʻymoq надрать уши, дать взбучку.