chimmat
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]chim-mat
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]CHIMMAT Bu ot asli tojik tilida 'koʻz' maʼnosini anglatadigan chashm oti bilan (ТжРС, 439) 'bogich' maʼnosini anglatadigan band otidan (ТжРС, 44) tuzilgan boʻlib, oʻzbek tiliga juda murakkab tovush oʻzgarishlari bilan olingan: chagim qismida a tovushi i tovushiga admashtirilib, sh tovushi tashlangan: chashm > chim; band qismida b tovushi m tovushiga, d tovushi t tovushiga almashtirilib, n tovushi tashlangan: band > mat . Bu ot asli 'koʻzni toʻsadigan parda' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 369).
254
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
"chashmband" s. ning buzil-gan shakli
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 ayn. chachvon. Oy yuzingqaro chim-mat zulmidan qutultirgil. Hamza. Zebi chim-matini yuzidan oldi.. Choʻlpon, Kecha va kun-duz. ◆ Chimmatdagi bekaga koʻzi tushganlar bosh egib salom berishdi. Mirmuhsin, „Temur Malik“ .
2 koʻchma Parda, toʻsiq. Tunning qora chim-mati jimirlab-jimirlab, yer betini qop-ladi. I. Rahim, Taqdir.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЧИММАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.