chiqit
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
chi-qit
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
CHIQIT 'kerakli qismi ishlatilgandan keyingi qoldiq', 'chiqindi'. Hozirgacha mana shu hipihdan foydalanilmaydi. Ch i h i t g a chihib ketadi (Oy-din). Bu ot eski oʻzbek tilida chïq— feʼlining 'kerak-siz, ortiqcha qism sifatida ajral—' maʼnosidan —(ï)t qoʻshimchasi bilan yasalgan, keyinchalik ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: chïq— + ït = chïqït > chiqit.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Chiqindi, qoldiq. ◆ Bosmaxona chiqitlari. a ◆ Har tarafga tarqab yurgan tovuqlardan ikkita-uchtasi sigir oxuri tagidagi yuzaroq poʻchoqlarni, shunga oʻxshash sabzavot chiqitlarini titish bilan mash-gʻul. "Yoshlik" .
2 Yaroqsiz narsa; brak. ◆ Kecha akt bilan chiqitga chiqarilgan restoranning nimdosh choynak-piyolalaridan bir dastasini uyga yuborsak boʻlardi-yu.. N. Aminov, „Yolgʻonchi farishtalar“ .
3 koʻchma Chiqindiga chiqarilgan, past nazar bilan qaraladigan (odam haqida). ◆ U vaqtlarda xoʻjayinlar kambagʻalni odam qatoridan chiqit hisoblashgan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
4 Asosiy ishdan chetda qolgan. ◆ Brigadada koʻp odam "chiqitga" chiqib ketadi. Brigadir-larning oʻzi, oshpaz, tabelchi, aravakash, yasli xodimi, shiypon qorovuli. S. Nurov, „Parvoz“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ЧИҚИТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.