mehr

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

mehr

Etimologiyasi

MEHR Bu tojikcha ot oʻzbek tilida asli 'yuragiga yaqin tutish tuygʻusi', 'suyib munosabatda boʻlish tuygusi' kabi maʼnoni anglatadi. ПРСda 'muhabbat', 'doʻstlik', 'kuyosh' maʼnolarini (515), ТжРСda 'muhabbat', 'doʻstlik', 'iliq munosabatda boʻlish', 'kuyosh' maʼnolarini (227), OʻKAAQLda mnhr I 'kuyosh' maʼnosini, mihr II 'muhabbat' maʼnosini (197) anglatishi aytilgan. Koʻrinadiki, ТжРСda berilgan izoxdar orasidagi 'iliq munosabatda boʻlish tuygusi' - eng oʻrinli izoh. Bu ot bilan oʻzbek tilida mehr-shafsat juft oti, mehri tosh || tosh mehr iborasi tuzilgani ham yuqoridagi fikrni tasdiklaydi. Bu ot oʻzbek soʻzlashuv tilida mihir tarzida ham aytiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Insonning oʻz tugʻishganlariga, yaqin kishilariga va umuman, odamga, narsaga boʻlgan samimiy muhabbati; yaxshi koʻrish tuygʻusi. ◆ Onalik mehri. Mehrini qozonmoq. Vatanga boʻlgan mehr va muhabbat. Mehr bilan oʻqimoq. Ishga mehr qoʻymoq. m ◆ Toʻsatdan yeujudini qamragan onalik mehri gʻolib kelib, tortgan azobi ham esidan chiqdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Ikki yor sevgisi ham mehri shunda. Shoirning ilhomi, sheʼri ham shunda. M. Alaviya . ◆ Yoshlar oʻrtasida dehqonchilik kas-biga mehr uygʻotishga eʼtiborni kuchaytirish kerak. Gazetadan . ◆ Buoʻrik bir vaqtlar Muro-talining otasi tomonidan ekilgan va mehr bilan parvarish qilingan edi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ .

2 Shafqat, rahmdillik. ◆ Odamning yuragi-da mehr boʻlishi kerak. Kerakli vaqtda koʻmak-lashish kerak. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Mehr qoʻymoq Mehrini bermoq, mehr bogʻlamoq. Men faqat oʻzim chizgan suratga — ◆ oʻz ijodimga mehr qoʻyganman, xolos! P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . Mehri tovlan-moq Mehri qoʻzgʻalmoq, mehri joʻsh urmoq. ◆ Onasi oʻgʻlini podshoh boʻlmasidan oldingi nomi [Botirjon] bilan atab, mehri tovla-nib gapirgani Boburga juda yoqimli tuyuldi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

mehr

Etimologiyasi

f. — eroniy quyosh yilining yettinchi oyi; quyosh

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Quyosh, oftob. ◆ Jahonning mehri ikkidur: biri sensan, biri — oftob. E. Vohidov, „Muhabbat“ .

Antonimlari

МЕҲР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

mehr (koʻplik mehrlar)

Ruscha _ru

mehr
1 любовь; ◆ ~ bilan любовно, с любовью; ◆ ~ qoʻymoq 1) полюбить; 2) увлечься (чем-л.); ◆ ~iga toʻymoq (или qonmoq) встретиться с возлюбленным (с возлюбленной); ◆ ~u vafo любовь; и верность;
2 дружба; благосклонность;
3 милосердие; ◆ ~ yuzasidan из милосердия; ◆ tosh ~, ~i tosh или ◆  ~i qattiq жестокий, немилосердный.

Nemischa (de)

Talaffuz

• XFA: [meːɐ̯]

• tingla

  (fayl)

• Qofiya: eːɐ̯

Hol

mehr

Volaypukcha (vo)

Ot

mehr

• Turkcha: şefkat