mukka

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

muk-ka

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

MUKKA ' oyoqlarni bukib, boshni yergacha egish qolati'. Tojiddin Qosim oyohlariga mukka tushib yalingan, nola hilgan (Oybek). Bu ravish qadimgi tur — kiy tildagi 'gavdaning egilgan holati'ni anglatuvchi mük otidan (Devon, I, 322) —ä qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin k undoshi qatlangan; oʻz — bek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: moʻk + ä > mükkä > mukkä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

mukka tushmoq 1) ayn. muk tush-moq q. muk. ◆ Tojiddin Qosim oyoqlariga mukka tushib yalingan, nola qilgan Abduvohidni koʻtarib turgʻizdi. Oybek, „Nur qidirib“ . ◆ Yoʻlovchilar shamolni toʻsib turgan qumte-paning orqasiga oʻtib, mukka tushib yotdi-lar. M. Osim, „Karvon yoʻllarida“ . ◆ Shtabbosh-ligʻi Yoʻldosh stolga mukka tushib, nimalar-nidir chizardi. Shuhrat, „Shinelli yillar; 2) butunlay berilmoq, taʼsiriga tushmoq“ . ◆ Umrni uzaytirishning bir necha xil yoʻllari bor: doimo serharakat boʻlish, ortiqcha hasadgoʻy boʻlmaslik, spirtli ichimliklarga mukka tushmaslik.. Gazetadan . Mukkasi bilan tushmoq (yoki yiqilmoq) Yuztuban boʻlib yiqilmoq. U Toʻlqinni yana kaltaklaydi. Bu mahal kaltak Eʼzozxonga ham tegib, u muk-kasidan yiqildi. H. Gʻulom, Mashʼal. ◆ Max-sum pichoq ushlagan qoʻlini oldinga choʻzgancha mukkasi bilan yiqildi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . ◆ Komil turgan yerida bir chayqalib, oz boʻlma-sa, otning tagiga mukkasi bilan tushay dedi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . Mukkasidan ketmoq 1) ayn. muk tushmoq q. muk. ◆ ..ishdan keldi de-guncha apil-tipil ovqatlanadi-yu, chizishga mukkasidan ketadi. H. Gʻulom, „Zamin yul-duzlari“ . ◆ U kitob oʻqishga yana mukkasidan ketdi. Yu. Shomansur, Qora marvarid; 2) ayn. mukka tushmoq 2. ◆ Mol-dunyoga mukkasidan ketmoq. Maishatga mukkasidan ketmoq. n ◆ Xurofotga mukkasidan ketgan bir qoʻsh-nim bilan.. gaplashib turgan edik. "Mushtum" . ◆ Shamshixol aya oʻgʻlining ishga mukkasidan ketganini koʻrib, yegan-ichgani joyiga tushmaydi. "Oʻzbekiston qoʻrikdari" . Mukkasidan tushmoq 1) ayn. mukkasi bilan tush-moq q. mukka; 2) ayn. mukka tushmoq 2. ◆ L. Lench oʻz hikoyalarida.. eskilik sarqitlariga mukkasidan tushgan kishilarni fosh qiladi. Gazetadan .


Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

МУККА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

mukka:
◆ ~siga yiqilmoq упасть ничком; ◆ ~ tushib yotmoq лежать ничком; ◆ ~sidan ketmoq перен. отдаться целиком (чему-л.), сильно увлечься (чем-л.).