mukka
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
muk-ka
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
MUKKA ' oyoqlarni bukib, boshni yergacha egish qolati'. Tojiddin Qosim oyohlariga mukka tushib yalingan, nola hilgan (Oybek). Bu ravish qadimgi tur — kiy tildagi 'gavdaning egilgan holati'ni anglatuvchi mük otidan (Devon, I, 322) —ä qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin k undoshi qatlangan; oʻz — bek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: moʻk + ä > mükkä > mukkä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Mukka tushmoq 1) ayn. muk tushmoq q. muk. ◆ Tojiddin Qosim oyoqlariga mukka tushib yalingan, nola qilgan Abduvohidni koʻtarib turgʻizdi. Oybek, „Nur qidirib.“ ◆ Yoʻlovchilar shamolni toʻsib turgan qumtepaning orqasiga oʻtib, mukka tushib yotdilar. M. Osim, „Karvon yoʻllarida.“ ◆ Shtab boshligʻi Yoʻldosh stolga mukka tushib, nimalarnidir chizardi. Shuhrat, „Shinelli yillar; 2) butunlay berilmoq, taʼsiriga tushmoq.“ ◆ Umrni uzaytirishning bir necha xil yoʻllari bor: doimo serharakat boʻlish, ortiqcha hasadgoʻy boʻlmaslik, spirtli ichimliklarga mukka tushmaslik.. Gazetadan.
- Mukkasi bilan tushmoq (yoki yiqilmoq) Yuztuban boʻlib yiqilmoq. ◆ U Toʻlqinni yana kaltaklaydi. Bu mahal kaltak Eʼzozxonga ham tegib, u mukkasidan yiqildi. H. Gʻulom, „Mashʼal.“ ◆ Maxsum pichoq ushlagan qoʻlini oldinga choʻzgancha mukkasi bilan yiqildi. S. Anorboyev, „Oqsoy.“ ◆ Komil turgan yerida bir chayqalib, oz boʻlmasa, otning tagiga mukkasi bilan tushay dedi. H. Gʻulom, „Mashʼal.“
- Mukkasidan ketmoq 1) ayn. muk tushmoq q. muk. ◆ ..ishdan keldi deguncha apil-tipil ovqatlanadi-yu, chizishga mukkasidan ketadi. H. Gʻulom, „Zamin yulduzlari.“ ◆ U kitob oʻqishga yana mukkasidan ketdi. Yu. Shomansur, „Qora marvarid“ 2) ayn. mukka tushmoq 2. ◆ Mol-dunyoga mukkasidan ketmoq. Maishatga mukkasidan ketmoq. ◆ Xurofotga mukkasidan ketgan bir qoʻshnim bilan.. gaplashib turgan edik. "Mushtum". ◆ Shamshixol aya oʻgʻlining ishga mukkasidan ketganini koʻrib, yegan-ichgani joyiga tushmaydi. "Oʻzbekiston qoʻrikdari".
- Mukkasidan tushmoq 1) ayn. mukkasi bilan tushmoq q. mukka; 2) ayn. mukka tushmoq 2. ◆ L. Lench oʻz hikoyalarida.. eskilik sarqitlariga mukkasidan tushgan kishilarni fosh qiladi. Gazetadan.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
МУККА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.