Kontent qismiga oʻtish

oʻtkazmoq

Vikilug‘atdan olingan
(o'tkazmoqdan yoʻnaltirildi)

Oʻzbekcha (uz)

[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

[tahrirlash]

oʻt-kaz-moq

Aytilishi

[tahrirlash]

Etimologiyasi

[tahrirlash]

OʻTKAZ- ’bir nuqtadan boshqa bir nuqtaga hara — katlantir-’. Vaqtingni behuda oʻ t k a z m i. Bu soʻz oʻzbek tilida ’bir nuqtadan boshqa bir nuqtaga hara — katlan-’ maʼnosini anglatuvchi öt— feʼlidan (Devon, I, 182; DS, 391) eski oʻzbek tilida -käz ortgirma qoʻshim-chasi bilan hosil qilingan; oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: öt- + käz = ötkäz- > otkäz- ( otqiz- feʼliga qiyoslang).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

[tahrirlash]

Maʼnosi

[tahrirlash]

1 Oʻtmoq fl. ort. n. ◆ Ma-shinani koʻprikdan oʻtkazmoq. Unni elakdan oʻtkazmoq. Metall elektrni va issiqlikni yaxshi oʻtkazadi. Majlis oʻtkazmoq. Vaqtni ish bilan oʻtkazmoq. Oʻz nomiga oʻtkazmoq. Xayolidan oʻtkazmoq. Toʻyni oʻtkazmoq. Alam oʻtkazmoq.

2 Ekmoq (koʻchat, qalamcha haqida). ◆ Koʻchat oʻtkazib, bogʻ qilish — ulugʻ savob.. Gazetadan . Biri ariq qazir, yer haydar, Biri gul oʻtka-zar bogʻiga. H. Olimjon.

3 Oʻtirgʻizmoq, choʻktirmoq. ◆ Bektemir oʻz oldiga Zinani oʻtkazdi. Oʻzi ham chordana qurdi. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ Yusufbek hoji.. kundosh orasi buzilib, oʻrtadan soʻz chiqqanini eshitsa, ikkala kelinni oʻz oldiga chaqirtirib, ularni qator oʻtkazar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

4 Baʼzi soʻzlar bilan birikib, shu soʻz bildirgan ish-amalni amalga oshirmoq, olib bormoq, qilmoq maʼnosini bildiradi. ◆ Mashgʻulot oʻtkazmoq. Shanbalik oʻtkaz-moq. Majlis oʻtkazmoq. Tajriba oʻtkazmoq. m ◆ Urush veteranlari yigʻilishib, kengash oʻtkazib, Xurramovni oʻz kengashlarining rai-si qilib sayladilar. Nazarmat, „Joʻrlar baland sayraydi“ .

Burnidan ip (yoki sim) oʻtkazib olmoq q. burun I. Qilichdan oʻtkazmoq q. qilich 1.

Sinonimlari

[tahrirlash]

Antonimlari

[tahrirlash]

ЎТКАЗМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

[tahrirlash]

oʻtkazmoq
понуд. от oʻtmoq
1
пропускать, переправлять; проводить, заставлять или помогать пройти (по чему-л., сквозь, через что-л.); ◆ kemani shlyuzdan oʻtkazmoq пропускать судно через шлюз; ◆ mashinalarni koʻprikdan oʻtkazmoq 1) пропускать машины через мост; 2) провести машины по мосту; ◆ daryodan qayiqda oʻtkazmoq переправлять через реку в лодке; ◆ goʻshtni myasorubkadan oʻtkazmoq пропускать мясо через мясорубку; ◆ elakdan oʻtkazmoq 1) пропускать (что-л.) через сито; 2) перен. подвергнуть тщательной проверке; ◆ suzib oʻtkazmoq процедить (через что-л.);
2 пропускать (через себя), проводить; metallar elektrni va issiqlikni yaxshi oʻtkazadi металлы хорошо проводят электричество и тепло; qizil nurlarni oʻtkazmaydigan oyna стекло, не пропускающее красные лучи (непроницаемое для красных лучей); suv oʻtkazmaydigan material водонепроницаемый материал;
3 пропускать, разрешать вход, давать дорогу; hech kimni oʻtkazma никого не пропускай;
4 пропускать; подвергать (рассмотрению, испытанию и .т. п.); ◆ muhokamadan oʻtkazmoq подвергать обсуждению, обсуждать; ◆ sinovdan oʻtkazmoq подвергать испытанию, испытывать;
5 пропускать, вдевать продевать; ◆ ninaning koʻzidan ip oʻtkazmoq вдевать нитку в игольное ушко; ◆ burnidan ip oʻtkazmoq 1) пропускать в ноздри (верблюда) шнур; 2) перен. глумиться, издеваться;
6 пропускать (мимо), упускать (что-либо); ikki tramvayni oʻtkazib yubordik мы пропустили два трамвая; vaqtni oʻtkazibsiz вы упустили время;
7 пропускать, допускать (напр. ошибку); xatoni oʻtkazib yuboribman я пропустил ошибку;
8 проводить (напр. время); прожить; boʻsh vaqtlarimni kutubxonada oʻtkazaman своё свободное время я провожу в библиотеке; oradan bir-ikki oy oʻtkazib спустя месяца два; ◆ umr oʻtkazmoq прожить жизнь, жить, проживать; u butun umrini shaharda oʻtkazdi он всю жизнь провёл (прожил) в городе; ◆ umrni bekorga oʻtkazmoq прожить жизнь попусту; ◆ kun oʻtkazmoq или ◆  tirikchilik oʻtkazmoq жить, существовать;
9 проводить, организовывать, устраивать; ◆ dars oʻtkazmoq проводить урок; ◆ islohot oʻtkazmoq проводить реформу; koʻklam ekin kampaniyasini namunali oʻtkazaylik образцово проведём весеннюю посевную; ◆ majlis oʻtkazmoq поводить собрание; ◆ yubiley oʻtkazmoq проводить (устраивать) юбилей;
10 переводить; ◆ birinchi kursdan ikkinchi kursga oʻtkazmoq переводить с первого курса на второй; ◆ xozraschyotga oʻtkazmoq переводить на хозрасчёт;◆ yetti soatlik ish kuniga oʻtkazmoq переводить на семичасовой рабочий день;
11 переводить, перечислять, относить на (чей-л.) счёт; передавать (кому-л.); ◆ schyot bilan bankka pul oʻtkazmoq переводить (перечислять) деньги в банк по счёту; oʻziga (или oʻz qoʻliga) oʻtkazib olmoq переводить на себя (какое-л. имущество, т. е. завладеть им); oʻz nomiga oʻtkazib olmoq переводить на своё имя (т. е. оформлять что-л. юридически на своё имя); birovga oʻtkazib yubormoq передать кому-либо другому, в чьё-либо распоряжение, сделать чьей-либо собственностью; birovning nomiga oʻtkazib yubormoq оформить (что-л.) на чьё-либо имя (юридически); ◆ qoʻldan qoʻlga oʻtkazmoq передавать из рук в руки; menga oʻtkazib qoʻyganing bormi? разг. я обязан тебе, что ли?;
12 проводить, делать действенным; ◆ taʼsirini oʻtkazmoq оказывать влияние, влиять; ◆ fikrini oʻtkazmoq проводить идею, мысль; ◆ oʻzinikini oʻtkazmoq добиться своего; u xamma yerda oʻz soʻzini (или gapini) oʻtkazadi его слова действенны всюду, его всюду слушаются;
13 провести, избрать, добиться избрания; принимать; ◆ aʼzolikka oʻtkazmoq принимать в члены; ◆ prezidiumga oʻtkazmoq провести (избрать) в президиум;
14 проводить, начертить; ◆ chiziq oʻtkazmoq провести линию;◆ tik chiziq oʻtkazmoq восстанавливать (опускать) перпендикуляр;
15 проводить, проложить, устанавливать; ◆ temir yul oʻtkazmoq проложить железную дорогу; ◆ telefon oʻtkazmoq проводить телефон; установить телефон;
16 входит в состав ряда словосочетаний: ◆ bir-biridan oʻtkazmoq перещеголять друг-друга; ◆ boshdan oʻtkazmoq испытать на себе, пережить, перенести; ◆ zagsdan oʻtkazmoq зарегистрировать в загсе; ◆ zulm oʻtkazmoq подвергать угнетению, угнетать; ◆ koʻz oldidan oʻtkazmoq представлять, воображать; ◆ roʻyxatdan oʻtkazmoq регистрировать; ◆ qilichdan oʻtkazmoq изрубить саблей; ◆ xayoldan oʻtkazmoq окинуть мысленным взором.