qiyqindi
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QIYQINDI 'matoni, qogʻozni kesganda hosil boʻladigan chiqindi'. Mening uyimda har xil h i y -hindilar bor, oʻshani olib kelaman-da, kos— tyumchalar tikamiz (N.Nazarov). Bu soʻz eski oʻzbek tilida 'yotiq holatda kes—' maʼnosini anglatuvchi qïy— feʼlining kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -(ï)q qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shakliga ' oʻzlik' maʼ— nosini ifodalovchi -(ï)n qoʻshimchasini, soʻngra -dï si-fatdosh qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; maʼno ta-raqqiyoti natijasida bu soʻz otga koʻchgan; qoʻshimcha qoʻ-shilganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaf— fuz qilinmay qoʻygan, ï unlilarining qattiqlik belgi-si yoʻqolgan: [(qïy— + ïq = qïyïq-) + ïn = qïyïqïn-]
+ dï =qïyïqïndï > qïyqïndï > qiyqindi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.