qovurmoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qo-vur-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOVUR- 'qizitilgan yogʻda pishir-'. U bir qoshiq yogni qozonga solib, piyoz q o v u r d i (Oydin). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asosan qogʻur- tarzida talaffuz qilingan boʻlib, Mahmud Koshgʻariy bu soʻzning yumshoq w bilan talaffuz qilinadigan shakli ham bor deb taʼkidlaydi (Devon, II, 85). Demak, oʻzbek tilida bu soʻzning qowur- shakli tarkibidagi o unlisi â unlisiga almashgan, w undoshi — ning yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: qogʻur— > qowur- > qovur-> qâvur—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Qizigan yoqqa solib pi-shirmoq. ◆ Baliq qovurmoq. Kartoshka qo-vurmoq. shsh U bir qoshiq yogʻni qozonga solib, piyoz qovurdi. Oydin, „Gulsanam“ . ◆ Zumrad osh-ning zirvagini qovurib, guruchni ivitib qoʻ-yib, qarab oʻtirdi. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ .
2 koʻchma Iskanjaga olib qattiq siqmoq, koyimoq, taʼzirini bermoq; jazolamoq. ◆ Avzoyidan hozir yacheyka kotibini chaqirib, toza qovuradigan koʻrinar edi. A. Qahhor, „Sarob“ .
3 koʻchma Oʻtday kuydirmoq, oʻrtantirmoq, oʻrtamoq. ◆ Ya na oʻsha qalbni bir umr asir etib aldab, dogʻiga qovurgan goʻzal bir siymo, so-hira qiz IAhmadjonning] koʻz oldiga keldi. F. Nasriddinov, „Koʻngil“ . ◆ Jigarim qovurdi koʻzingdagi oʻt! Yo. Mirzo .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОВУРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]- Yoqutcha: үтээһин.