shamshir
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]sham-shir
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SHAMSHIR Bu ot asli 'metall gʻoʻlasi' maʼnosini anglatadigan [shemsh] otidan (ПРС,317) -ir koʻshimchasi bilan (ТжРС, 543) hosil qilingan; koʻshimcha qoʻshilganidan keyin e (ye) tovuish a tovushiga almashgan (ПРС,317). ТжРСda bu ot shamsher shaklida keltirilgan (415). Oʻzbek tiliga forscha shamshir shakli olingan boʻlib, 'qilich' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 396).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
fors. — qilich, tigʻ;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 ot, kt. ayn. qilich 1. ◆ Said Jalolxon gʻayratiga chidolmay, shamshir sugʻurdi va havoda oʻynatib, askarga farmon berdi. A. Qahhor, „Bashorat.“ ◆ Otryad ketidan havoda shamshirini yarqiratib, temirchi Abdukarim bilan.. Abdulla ot choptirib ketishdi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi.“
2 sft. koʻchma Oʻtkir, yetuk. ◆ Hozir sohibkorlar davrasida zehni shamshir, xalq tajribasi bilan moʻʼjizakor fanni payvand etgan yoshlar koʻp. R. Musamuhamedov, „Koʻchat ek, bogʻ qil!“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ШАМШИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.