simirmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

si-mir-moq

Etimologiyasi

SIMIR— ' ikki lab orasidan surunkasiga ichga tortib ich '. Nizomjon yonidan pul chiharib stolga tashladi-da, stakandagi vinoni s i m i r i b chihib ketdi (Sayid Ahmad). Qadimgi turkiy tilda ham shun — day maʼnoni anglatgan bu feʼl simür— tarzida talaf — fuz qilingan boʻlib (Devon, II, 90), oʻzbek tilida ik — kinchi boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan: simoʻr— > simir . Bu feʼl oʻzbek tilida soʻz boshlanishidagi s undoshini sh undoshiga almashtirib, shimir— tarzida ham talaffuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ichga tortib ichmoq. ◆ Qi-mizni simirmoq. shsh Valiyev ilib qolgan choy-ni simirdi. E. Usmonov, „Yolqin“ . ◆ Otaning qoʻ-liga berib qoʻbizni, Ketidan tutdilar toʻla qimizni. Simirdi-da, ota qoʻbizni tortdi, Eshitganlar chuqur zavqlarga botdi. M. Ala-viya .

2 Chuqur nafas bilan ichga yutmoq. ◆ Toza havodan simirmoq bahonasida Rasuljon tez-rok hovliga chiqa qoldi. J. Abdullaxonov, „Xonadon“ . ◆ Ota rayhon hidini simirdi. A. Esho-nov, „Ota“ .

3 koʻchma Miriqib vujudiga singdirmoq; tuymoq; ruhan his qilmoq. ◆ [Sultonmurod] Ishk dardini totli may kabi simirmoqdan goʻyo lazzatlanadi. Oybek, „Navoiy“ . ◆ Sheʼr zu-lolidan simirdim bir piyola toʻldirib, Voh, koʻrindi menga har bir katrasi ummon kadar. E. Voqidov .

Suv kelsa simirib, tosh kelsa kemirib Har qanday qiyinchiliklarni yengib, ular-ga bardosh berib. ◆ Oʻlib-tirilib, tirishib-tirmashib, suv kelsa simirib, tosh kelsa kemirib, endigina odam katoriga kirdim. X. Sultonov, „Otamning yurti“ .

Antonimlari

СИМИРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

simirmoq
1 втягивать, медленно цедить (сквозь зубы); araqni suvday simiradi он пьёт водку, как воду (не морщась);
2 перен. жадно впитывать в себя, проникаться (чем-л.); * suv kelsa simirib, tosh kelsa kemirib (букв. если вода хлынет - воду выпьет, если камень упадёт - сгрызёт его) преодолевая все и всяческие трудности.