soʻlmoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
soʻl-moq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
SOʻL— ' chanqab shalpay—', ' uzilganidan keyin na-mi qochib bujmay—' (oʻsimlik haqida). Rayhonlar suv— sirab s oʻ l i b holibdi. 0 Olmalar uzoh turib holgani uchun s oʻ l i b h o l i b d i. Qadimgi turkiy tilda ham sol- tarzida talaffuz qilingan bu feʼl (ДС,
508) asli 'kichray-' maʼnosini anglatgan, hozirgi maʼnolari ana shu maʼno asosida yuzaga kelgan (Devon, II, 122: solushdï; КРС, 654: sool- \ 'issyaknut’).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Oʻsib turgan yoki yangi uzil-gan vaqtidagi holatini yoʻqotmoq; shalpay-moq (oʻsimlik haqida). ◆ Umid soʻlib, qovji-rab qolgan gʻoʻzalar tepasida aylanardi. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ Qizil gullar aytar: Hech soʻl-magayman, Yomonning qoʻlida xor boʻlmagayman. "Qoʻshiqlar" .
2 koʻchma Gʻam-tashvishdan yoki dard-alam chekib, oʻzini oldirmoq, rangi ketib, quti oʻchib, siniqib, soʻlgʻin tus olmoq; siniq-moq. ◆ El bilan boʻlsang — boʻlasan, Eldan chiq-sang — soʻlasan. Maqol . m ◆ Qop-qora koʻzing Yoshlarga toʻlmish. Oy kabi yuzing Yaproqday soʻlmish. Mirtemir, „Asarlar“ . ◆ Simobdek be-qaror, kuch-gʻayrati taniga sigʻmagan oʻt-olov yigit endi soʻlgan, taqdirning bemaha/Z zar-basidan esankirab qolgandi. S. Ahmad, „Ufq“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
СЎЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.