taxta

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

taxta I[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

tax-ta

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

TAXTA Bu ot 'tekis' maʼnosini anglatadigan taxt 12 otidan (ТжРС, 386) -a qoʻshimchasi bilan (ТжРС, 543) hosil qilingan boʻlib, 'gʻoʻladan — tekis tilib olingan yassi yogoch' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II,
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

\f. — taxta, lavha; varaq;

yogʻoch] 1 Xodadan uzunasiga tilib olingan yassi yogʻoch boʻlagi. ◆ Qaragʻay taxta. Taxtani randalamoq. yash Birinchi xonaga kiraverishda uzun enli taxta qoʻyilibdi. S. Siyoyev, „Yorugʻ-lik“ . ◆ Gʻulomjon.. da/shdagi terakzorlaridan toʻrtta baqaterakni kestirib, taxta til-dirdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o.

2—Oʻzbek tilining izohli lugʻati

2 Boʻr bilan xat yozish uchun maxsus yasal-gan maktab-oʻquv quroli. ◆ Xonada oʻntacha eski, chang bosgan parta, kiraverishdagi devorga kattakon qora taxta qoqilgan edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Bolalarda daftaru qalam, sinfda taxtayu boʻr boʻlsa ham, oʻqish kitob-larining yoʻqligi Gʻulomjonni yomon dilxun qilar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o.

3 tar. Abjad yozilgan dastali taxtacha (eski maktabda oʻquv quroli sifatida ish-latilgan). ◆ Ikki hafta harflar yozilgan "taxta" oʻqiganimdan keyin domla: -Shanba kuni haftiyakka tushasan.. — dedi. A. Qahhor, „Oʻt-mishdan ertaklar“ .

4 Turli maqsadda foydalanish uchun taxta, faner va sh.k. dan ishlangan narsa. ◆ Shaxmat taxtasi. Eionlar taxtasi. Yodgorlik taxtasi. Osh taxta, n ◆ Men uni tennis taxtasiga boishb, oʻzimcha oʻyin qoidasini tushuntirgan boʻldim. H. Nazir, „Yonar daryo“ . Turli voqelik va yangiliklarni yoyishda shior va tyukapiar, tematik stend va koʻrsatkich maxmaiwpu alohida oʻrin tutadi. Gazetadan.

5 Turli oʻlchamdagi toʻrt burchak yaxlit qogʻoz, varaq. ◆ "Qoching! Oʻzim yozaman", dedim. Oʻtirib, yetti taxta qogʻozni toʻldirdim, eshitganlarimning hammasini yozdim. Oydin, „Sadagʻang boʻlay, komandir“ . ◆ Anavi qutida yaxshi, koʻk chiziqli taxta qogʻoz bor, oʻshandan ikki varagʻini olib, mana bu yerga oʻtir, qi-zim [dedi Onaxon]. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

6 Shu taxlitdagi, oʻlchamdagi oyna, tosh, metall va sh.k.; plita. ◆ Marmar taxta. Bir taxta tunuka. Bir taxta oyna. Taxta choy. n ◆ Maydonning bir chekkasidagi keksa maj-nuntol ostida bir-biriga suyab qoʻyilgan ik-kita qora tosh taxta sagʻana shaklini olib turar edi. A. Qahhor, „Xotinlar“ . ◆ Chetroqqa chikib, beton taxtaga oʻtirdim. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

7 q. x. Marza bilan ajratilgan yer boʻla-gi; karta. ◆ Ikki taxta poliz. Tuyaning hazili bir maxma gʻoʻzani yeydi. Maqol . n ◆ Soyga tushguncha koʻnda/shng egatli alohida taxta boshlanadi. A. Qodiriy, „Obid ketmon“ . ◆ Ochil-gan yerni katta-katta taxta Qilib, ish boshladi ekmakka paxta. Habibiy .

Taxta boʻlib qolmoq yoki taxtaday qotib qolmoq Qoʻrquv yoki hayratdan tong qotib qolmoq, hayron boʻlib qolmoq. ◆ Mezbon, u bilan ikki-uch ogʻiz gapirishdi-da, bilmadim, nima sir oʻtdiki, turgan yerida taxta boʻlib qoldi. A. Qahhor, „Sarob“ . ◆ Maymun tilkalan-gan qurbonini koʻtarib, derazada koʻringan-da, matros taxtaday qotib qoldi. "Fan va turmush" . Taxtaga olmoq (yoki tortmoq) Si-quv holatiga olmoq, iskanjaga olmoq. ◆ Gʻiyo-siddin qiziq holga tushdi. Oqsoqol uni ikki modda bilan taxtaga tortib, til-jagʻini bogʻlab qoʻygan edi. S. Ahmad, „Hukm“ . ◆ Oqsoqol koʻrsa, meni taxtaga torttiradi, seni raisga topshiradi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Riso-latoyni avval taxtaga olib qarasam, Rus-tambek bilan ikkovining orasida ozgina el-chiligi bor ekan. Hamza, „Paranji sirlari“ .

TAXTA

Antonimlari[tahrirlash]

taxta II[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

tax-ta

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

[f. chtaxta | Suyanchiqsiz keng divan.

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

ТАХТА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

taxta
1 доска; тесина; // дощатый, тесовый; деревянный; ◆ qaragʻay taxta сосновая доска; ◆ hurmat taxtasi доска почёта; ◆ qizil taxta красная доска; ◆ shaxmat taxtasi шахматная доска; ◆ taxta devor дощатый забор; ◆ taxta darvoza тесовые ворота; ◆ taxta koʻprik деревянный мост; ◆ taxta karavot деревянная кровать;
2 лист (бумаги, жести и т. п.); ◆ bir taxta oyna лист стекла; ◆ bir taxta faner лист фанеры;
3 плита; // плиточный; ◆ marmar taxta мраморная плита; ◆ taxta choy плиточный чай;
4 с.-х. загон, карта (участок земли);
5 ист. дощечка с рукояткой, на которой написан абджад (учебное пособие в старометодной школе; см. abjad); ◆ taxtaga tushmoq начать занятия по дощёчке с абджадом; ◆ 

  • taxta boʻlib qolmoq 1) остолбенеть, окаменеть (от испуга, изумления и т. п.);

6 остыть, отвердеть; окостенеть (о трупе); ◆ taxtaga olmoq (или tortmoq) прижать, брать, в тиски, брать в оборот.