yakka

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yak-ka

Etimologiyasi

YAKKA Bu birlik ПРСda [ūvke\ shaklida (604), ТжРСda esa yakka shaklida (ТжРС, 469) keltirilgan; demak, k tovushi asli bitga boʻlib, tojik tilida qatlangan; oʻzbek tiliga tojik tilidagi shakli olingan. Asli 'bitta' maʼnosini anglatadigan yak sanok soniga (ТжРС, 468) -a koʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'bitga', 'yolgʻiz' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 477). Bu birlik bilan oʻzbek tilida yakka-yakka takrori, yakkayu yagona juft ravishi tuzilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

0. "ij — bir, bitta; yagona, noyob; tengi, oʻxshashi yoʻq; yolgʻiz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ayn. yagona 1. ◆ Yakka tup oʻrik. Yakka oʻzim kelaman. Yakka bortli kostyum, n ◆ Munisxon onaning yakka qizi edi. S. Zunnunova, „Mehnat va turmush“ . ◆ Qishloq tinchligini buzgan bu yakka ot tu-yoqlarining taraq-turuqi, taqalarning tosh-larga urilishidan chishan yalt-yult chaqmoq dam oʻtmay uzoqlashdi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . ◆ Biron qonunni buzsang, jazosini oʻzing yakka tortasan. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ .

Yakka kift boʻlib Bir kiftini oldin chiqarib, bir kifti bilan. ◆ Yoʻlchi yakka kift boʻlib, xalq orasini yorib, oldinga oʻtdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Yakkayu yagona 1) birdan-bir, yolgʻiz, yagona; 2) koʻchma eng yaxshi, tengi yoʻq, misli koʻrilmagan. ◆ Bu ho-fiz butun olamga tanilgan yakkayu yagona ovoz. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Hech kimsiz; yolgʻiz, kimsasiz. ◆ Zaynab qoldi bechora yakka.. Na bir sirdosh, na-da bir yoʻldosh. H. Olimjon . ◆ Nima boʻlsa ham yakkaman.. Koʻza kunda emas, kunida sinadi. "Oysuluv" . ◆ Bir qoyada garillab chaqiradi, Dobili yarqillab, bir odam yakka. "Nurali" .

3 ayn. yagona 2. ◆ Ezgulik bobida faqat u yakka, Faqat u barchaga teng va barobar. A. Oripov .

4 Boshqalarga qoʻshilmasdan, oʻzi alohi-da boʻlgan. ◆ Yakka hunarmand. Yakka dehqon. n ◆ Gapning boshi shuki, oʻsha sen pul qistab borganda, u Haydar hojidan ajrab, oʻzi yakka doʻkon ochish harakatida yurgan edi. A. Qahhor, „Sarob“ .

Yakka xoʻjalik esk. Kolxoz yoki sovxozga kirmagan, jamoa xoʻjaligiga qoʻshilmagan xonadon, oila. ◆ Bilib qoʻying, yakka xoʻjalik-ning kolxozga birlashishi muqarrar. S. Yunusov, „Kutilmagan xazina“ .

4 koʻm. vazifasida. kam qoʻll. Faqat. ◆ Yolgʻiz meni oʻyla intizor, Oʻylaringda men yashay yakka. R. Parfi .

Antonimlari

ЯККА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yakka
1 один; ◆ men yakka oʻzim kelaman я приду один; ◆ yakka kift boʻlib yurmoq идти боком, идти одним плечом вперёд; ◆ Yoʻlchi yakka kift boʻlib xalq orasini yorib oldinga oʻtdi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Юльчи, проталкиваясь одним плечом сквозь толпу, пробился вперёд;
2 единоличный; одиночный, отдельный; // единолично; отдельно; одиноко; ◆ yakka dehqon или ◆  yakka xoʻjalik единоличник; ◆ yakka dehqon xoʻjaligi единоличное крестьянское хозяйство; ◆ yakka boshchilik единоначалие; ◆ yakka suhbat индивидуальная беседа; ◆ yakka tartibda suhbat oʻtkazmoq индивидуально беседовать (с кем-л.); ◆ yakka hunarmand кустарь-одиночка; ◆ 

• yakka mix прикол; ◆ yakka choʻp см. yakkachoʻp.