balo

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

ba-lo

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

I [[[w:Arab tili|a.]] iL — sinov; ofat, musibat, baxtsizlik

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Biror voqea-hodisa, harakat tufayli yuzaga kelgan ofat, falokat; tash-vish.◆  Taqdirning balosi koʻp, saqlansa panasi kup. Maqol.◆  Yomon til boshga balo keltirar, Yaxshi til davlat, dunyo keltirar. Maqol. ◆ Sadaqa baloni yer, tavba — gunohni. Maqol. ◆ ■■ Ot boshiga balo boʻldi. Gʻayratiy. -Iloyo omin, — kampir ham fotiha oʻqidi, — qadam yetdi, ba,yu yetmasin! X. Toʻxtaboyev, Shirin qovunlar mamlakati.

Balo bormi? Oʻrinsiz ish, harakat, yoqimsiz narsa yoki kimsaga duch kelganda, yoqtirmaslik, norozilik (nima bor? nima qilib yuribdi?) maʼnosini ifodalaydi. ◆ Saltanatni qayerda koʻrmay, satane boʻp yasanib olgan boʻladi. Ikki chakkasidagi ga-jakka balo bormi deyman! "Yoshlik".◆  Paxta terimi ketayotgan dolzarb payt karantin-ga balo bormi? "Yoshlik".◆  Shu ayozda charm kastumga balo bormi? A. Obidjon, Akang qaragʻay Gulmat. Baloga qolmoq Yomonlikka duchor boʻlmoq, daʼvosiga qolmoq.◆  Bilmasdan gapirma! Baloga qolasan, qizim! Hamza. Baloyi azim Ulkan ofat, mislsiz kulfat. ◆ Monokultura deb atalmish bu yakkahokimlik bora-bora shunday bir baloyi azimga ay-landiki.. "OʻzME". Baloyi nafs yoki nafs balosi Ochkoʻzlik, nafsi buzuqlik orqasida boshga tushgan kulfat. Balo urmaslik Hech qanday shikayet yemaslik, eson-omon qutulib ketish. Balo oʻqi Oʻlim maʼnosini ifodalaydi.◆  Balo oʻqiga nishon boʻlmasdan burun bu ishlarni oxiriga yetkazishga harakat qilar edi. M. Osim, Karvon yoʻllarida. Bir balo Nomaʼlum, sirli, bilib boʻlmas sal-biy narsa yoki hodisa.◆  Oldin, bu kampirga bir balo boʻlgan, deb hayron boʻlib yurganlar.. bu ayol bir narsani bilar ekan, deb tan be-rishdi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi. ◆ Bir balo borga oʻxshaydi oralarida. S. Zun-nunova, Olov. Boshga balo boʻlmoq Ortiqcha tashvish, dardisar boʻlmoq. Nima (yoki ne, qanday) balo Taajjub, hayratlanish, hayron qolishni, baʼzan kinoyaomuz soʻroqni bildiradi.◆  Nima balo, toʻyni nasiya qilib, kelinni olib kevoldingizmi ? deguvchilar ham boʻldi. S. Zunnunova, Olov.◆  Nima balo, bola-chaqangiz koʻpayib ketdimi? "Guldasta". Suv balosi Toshqin, sel va sh. k. lardan kelgan ofat. Tuhmat balosi Tuhmat orqasida boshga tushgan kulfat.◆  Sodiq qulingiz.. tuhmat balosiga giriftor boʻlib, zindonda sargʻayib yotibdi. J. Sharipov, Xorazm. Oʻt balosi Yongʻin maʼnosini ifodalaydi.◆  Suv balosi, oʻt balosini koʻrganlar bor.. "Yoshlik". Har balo 1) turli-tuman noxushliklar; turli salbiy holatlar.◆  A yeli Yunus olgan aqluhushimni, Har baloga solgan mening boshimni. "Malikai ayyor"; 2) har qanday narsa.◆  U har baloni biladi. Hech balo Hech narsa, hech nima. Bobo koʻzlaridan qochmas hech ba,yu, Bir zumda da-lani chiqar aylanib. Mirtemir. Hech baloda yoʻq yoki hech baloni bilmaydi Hech narsani bilmaydigan, qoʻlidan hech ish kelmaydigan (odam).◆  Bizda ham sergap, quruq maslahat beradiganlar juda koʻp-u, lekin [ular] amal-da hech baloda yoʻq. T. Obidov, Yusufjon qiziq.

2 koʻchma s.t. Uddaburon, ishning koʻzini biluvchi, oʻz ishiga pishiq.◆  Balo qiz ekan bu. S. Ahmad, Ufq.◆  -Eshniyoz aka balo! — deb davom etdi Ravshan Roʻzi. Sh. Xolmirzayev, Yoshlik. ◆ Sayfiddin Umarov esingdami, matemati-kadan balo edi. Oybek, O.v. shabadalar.


Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

БАЛО. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

balo I
1
беда, бедствие, несчастье; бич; напасть; ◆ koʻrinmas ~ oyoq ostida погов. (букв. невидимое несчастье - под ногами) беда идёт из-за угла; ◆ suv ~si наводнение (как стихийное бедствие); ◆ boshga bitgan ~ беда (несчастье), от которой трудно избавиться; ◆ hoʻl ~ см. hoʻl; ◆ ~i azim великая беда, большое несчастье; ◆ ~i nogahon неожиданная беда, внезапно приключившееся несчастье; ◆ ~i неожиданная беда, которую человек навлекает на себя своей жадностью, алчностью;◆ ~-malo всякие напасти и неприятности; ◆ ~ga uchramoq, ~ga yoʻliqmoq, ~ga giriftor (или duchor) boʻlmoq попасть в беду; ◆ ~ga uchrasin, ~ga yoʻliqsin, ~ga giriftor (или duchor) boʻlsin! бран. чтоб ему пусто было!; чёрт его побери!; ◆ ~ga uchratmoq, ~ga yoʻliqtirmoq, ~ga giriftor (или duchor) qilmoq навлекать беду (на кого-л.); втянуть (во что-л. дурное, пагубное); ◆ ~ga qolmoq быть в ответе (перед кем-л. за что-л.); ◆ ~ga qoʻymoq ввергать в беду; поступать так, чтобы кто-либо оказался в ответе (перед кем-л. за кого-л.); ◆ ~ga qoʻymoq ввергать в беду; поступать так, чтобы кто-либо оказался в ответе (перед кем-л.); ◆ boshga ~ qilmoq навязать (что-л. кому-л.); удружить; ◆ uni mening boshimga ~ qilding ты удружил мне; ты послал его на мою голову (на моё счастье); ne (или nima)◆ ~! что за напасть!; что за чёрт!; ◆ bu ne ~ ot? что это за лошадь?; ne (или nima)◆ ~dir почему-то, неизвестно почему; ne (или nima) ◆ ~ boʻldi? что (там) такое приключилось?, что стряслось?; ◆ unga ~ ham urmaydi с ним ничего не случится; его никакая напасть не берёт;
2 что-то, нечто, что-нибудь; ◆ u har ~ni biladi он всё знает; ◆ u yerda hech ~ yoʻq там ничего нет; ◆ u allanima ~lar dedi он что-то такое сказал; ◆ allanima ~lar чертовщина какая-то; не разберешь что; ◆ har ~ boʻlsa ham что бы там ни было; что бы ни случилось; любым способом; ◆ nima ~ qilding? что ты натворил?;◆ bir ~ qiling! уж как-нибудь сделайте!; как-нибудь устройте (это дело)!; ◆ bunda bir ~ bor тут дело нечисто, тут что-то кроется; ◆ bir ~si boʻlmasa, shudgorda quyruq na qilur посл. (букв. если бы ничего не было, то откуда в поле курдюк) нет дыма без огня.

balo II
разг. ловкий, расторопный, умелый (о человеке); // ловкач; молодчина;◆ u juda ~ odam он очень ловкий человек; ◆ Joʻrttaga koʻringansan, yosh boʻlsang ham ~san... (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Ты нарочно показался (таким), хоть ты и молод, но очень ловок; ◆ ~dek хорошо; отменно; ◆ uni ishga buyursang, ~dek eplab keladi если ему что-либо поручишь, он выполнит отменно; ◆ ~yi azim ловкач; сорви голова.