chatishmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

cha-tish-moq

Etimologiyasi

CHATISH— I ' bir-biri bilan qoʻshil-'. Uning yul-duzini issiq qilib turgan chatishgan ingichka nozik qoshlarmi? (Shuhrat). Bu soʻz eski oʻzbek tilida ¹ ula-', ' birlashtir-¹ maʼnosini anglatuvchi chat- feʼ-lidan (Devon, II, 340) 'birga' maʼnosini ifodalovchi —(ï)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qatgiqlik belgisi yoʻqolgan: chat— + ïsh = chatïsh— > chätish— I.

CHATISH- II 'biroz bogʻlan—, ulan-'. "Haligi kishi yaqin qarindoshingizmi?" — "Yoʻq , chatishgan joyi bor xolos". Bu soʻz eski oʻzbek tilida 'ula-',

' birlashtir—' maʼnosini anglatuvchi chat— feʼlidan (Devon, II, 340) 'biroz' maʼnosini ifodalovchi -(ï)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: chat— + ïsh = chatïsh- > chätish— II. OʻTILda ' biroz' maʼnosini ifodalovchi —sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan bu soʻz ' birga' maʼnosini ifodalovchi —sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan soʻzning toʻrtinchi maʼnosi sifatida berib yuborilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Chatmoq fl. birg. n.

2 Duragay boʻlmoq, duragaylashmoq. ◆ Chatishgan mollar.

3 Uzoq qarindoshlik munosabati bilan bogʻlanmoq. ◆ -Ahmad Yassaviy balki bizning pirimizga chatishgan qarindoshdir? — soʻra-di majlis ahlidan biri. Oybek, „Ulugʻ yoʻl“ . ◆ Asli ular bilan Anziratlarning chatishgan joyi bor — qarindosh. "Yoshlik" .

4 Bir-biri bilan qoʻshilib, birlashib ketmoq. ◆ Boboqayragʻochning oʻzaro chatishib ketgan shoxlariga boqib, "islimiy moʻʼji-za", deb oʻyladi yigit. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Bepoyon dalada bir botir uxlar: Sochlari chatishib ketgan giyohga. X. Davron .

5 koʻchma Oʻzaro qoʻshilmoq, birlashmoq. ◆ Xorazm vohasi oʻzbek dostonchiligining oʻziga xos, epik anʼanalar chatishib ketgan et-nik regionlaridan biridir. "OʻTA" . ◆ Avazning gapida yengil kinoya bilan samimiy ehtirom nozik bir usulda chatishib ketgan edi. S. Siyoyev, „Avaz“ .

Antonimlari

ЧАТИШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chatishmoq
1 совм. от chatmoq;
2 скрещиваться, быть скрещенным;
3 приходиться дальним родственником; chatishgan qarindoshlar дальние родственники;
4 смешиваться, сливаться, сплетаться; Burjuaziyaga kelganda, uning manfaatlari chorizm manfaatlari bilan qoʻshilib chatishib ketgan edi («КПСС тарихи») Что касается буржуазии, то ее интересы тесно сплетались с интересами царизма.