darvesh
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]dar-vesh
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DARVESH Bu ot ПРСda [därvshi] shaklida choʻzik ū tovushi bilan (216), ТжРСda darvesh shaklida (117) yozilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakli olingan. Aslida esa oʻzbek tili tovush qonuniyatiga forscha shakli mos: ikkinchi va keyingi boʻgʻinda e(ye) tovushi kelmaydi, shunga koʻra darvti shaklini tanlash toʻgʻri. Bu ot 'bu dunyoning tashvishlaridan voz kechib, faqirona hayot kechirish yoʻlini tanlagan kishi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 209).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
fors. – qashshoq, gado;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1. din. Tarki dunyo qilgan, goʻshanishinlikka berilgan odam; sufiy. ◆ Damashq shahrida bir karvonsaroyning darvozaxonasida sochlari oqargan baland boʻyli bir darveshoʻtirar edi. M. Osim, „Ajdodlarimiz qissasi.“ ◆ Balki biror bobom shahanshohoʻtgan, Balki vujudimda darvesh qoni bor. A. Oripov, „Yillar armoni.“ ◆ Huv tortadi xonaqohning darveshi. "Hasanxon".
2. koʻchma Hech narsasi yoʻq, qashshoq, gado. ◆ Zero, xalq shunday bir daryoyi azimki, u toshsa, uning mavjidan na shohning qasri, na darveshning kulbasi qolur. Oybek, „Navoiy.“ ◆ Koʻz ochib yumguncha, darveshning oldida anchagina tanga yigʻildi. "Yoshlik".
3. koʻchma Hech narsa bilan ishi yoʻq, oʻtaketgan sodda va sipo odam. ◆ Shoir qiziq xalqda, haqiqiy darvesh boʻladi. Shukrullo, „Saylanma.“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДАРВЕШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.