Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

er

Aytilishi

Etimologiyasi

ER ’xotin bilan nikoq aqdidagi erkak’. Uydan e r i n i chahirdi. Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu soʻz asli ä:r tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, I, 321), qadimgi turkiy tildayoq ä: un-lisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 365) va bu unli e unlisiga almashgan (Devon, I, 71; DS, 175): ä:r > är > er. Bu soʻz dastlab ’erkak jinsiga mansub’ maʼno -sini anglatgan sifat boʻlgan, ot maʼnosini keyinchalik anglata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Erkak jinsiga mansub kishi; erkak. ◆ Er siylagan yerda aziz. Maqol . ◆ Angʻizli yerda ot oʻlmas, Iyirli yerda er oʻlmas. Maqol .

2 Xotin kishi bilan nikoh ahsida boʻlgan erkak kishi; qalliq (oʻz xotiniga nis-batan). ◆ Erga bermoq. Erga tegmoq. Er qilmoq. Erdan chiqmoq. Eldan qolguncha erdan qolgan yaxshiroq. Maqol . ◆ Yaxshi xotin erni er qiladi, yomon xotin — yer (qiladi). Maqol . ■■ ◆ Qi-zimning koʻnglini ol, eridan chiqarib, senga beraman. A. Qah\or, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

3 Mard, oliyjanob, jasur kishi. ◆ Er bo-shiga ish tushsa, etik bilan suv kechar, Ot boshiga ish tushsa, suvluq bilan suv ichar. Maqol . ◆ Er yigit maydonda bilinar. Maqol . nsh ◆ Er yigit enasi gʻarib oʻlarmi, Enam deb, mastonga koʻngil berarmi? "Rustamxon" .

Sinonimlari

Antonimlari

ЭР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Yoqutcha: эр

Ruscha _ru

er
1 муж, супруг; ◆ ~ga bermoq выдавать замуж, отдавать замуж; ◆ ~ga tegmoq (или qilmoq) выходить замуж; dan chiqmoq (или ajralmoq) развестись с мужем; ◆ ~-xotin или ◆ ~u xotin муж и жена, супруги, супружеская пара;
2 мужчина; ◆ ~ bola мальчик;
3 мужчина, мужественный человек; ◆ ~ yigit смелый, мужественный парень; молодец; ◆ ~ kishi благородный честный, мужественный человек; ◆ oʻzingni ~ bilsang, oʻzgani sher bil посл. если себя считаешь мужественным, считай другого львом; ◆ ~ yigitning qadrini ogʻasi emas, el bilur посл. цену молодца знает не брат его, а народ.

Turkcha (tr)

er

askar, botir, erkak, mard