in

Turkcha (tr)

in

in

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

in

Etimologiyasi

IN ’qush, hasharot, hayvonlarning yashash uchun qurgan joyi’. Arining i n i n i buzib tashladik. Qadimgi turkiy tilda 'yirtqich hayvon uyasi’ maʼnosini anglatgan bu ot asli yin tarzida talaffuz qilingan boʻlib (Devon, III, 11), oʻsha davrlardayoq soʻz boshlanishi — dagi y undoshi talaffuz qilinmay qoʻygan (Devon, I, 84; DS, 209): yin > in.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qush, qasharot va hayvonlarning yashash, bola ochish uchun qurgan joyi; uya. ◆ Qarqunoq ini. Arining ini. Tulkining ini. Yaxshi soʻz bilan ilon inidan chiqar. Maqol .

2 koʻchma Insonning yashash joyi; uy. ◆ Bu — issiq inni tashlab, sovuqda qaltirab, issiq inni qoʻmsash, degan soʻz edi. M. Ismoi-liy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ [Odamzod] Kindik qoni toʻkilgan joyni tark etsa, qushmijoz boʻlib qolarkan. Qayerda yashash qulay boʻlsa, oʻsha yerga in quraverar ekan. "Yoshlik" .

3 koʻchma Biror narsa, odamlar egalla-gan joy; makon. ◆ Ayitboy jangovar uchuvchi boʻlgan ekan. U fashistlar iniga necha mar-ta/shb qirgʻin solibdi. Sh. Gʻulomov, „Qalb undaydi“ . ◆ Baʼzi tashviqotchilar xurofotga, eskilikka qarshi majlislarda oʻt ochadilar.. birok, oʻz uylari xurofotning chirik ini eka-nini bilmaydilar. Oybek, „O“ .v. shabadalar. ◆ Ular ochlik, qashshoqlik va kasalliklar ini boʻlgan xarob kulbalar oldida toʻp-toʻp yigʻi-lib, nimalardir toʻgʻrisida suhbatlashardi-lar. Oybek, „Nur qidirib“ .

Ari(ning) ini Gavjum va serharakat (ti-nimsiz) joyga nisbatan qoʻllanadi. ◆ Guzar bir zumda ari iniga aylandi. M. Ismoiliy . Fargʻona t.o. Iniga (yoki in-iniga) urib (yoki kirib) ketmoq Oʻzini panaga (hech kim koʻrmaydigan, topmaydigan joyga) olmoq; yashirinmoq. ◆ ..karvonsaroy koʻpdan beri no-migagina karvonsaroy boʻlib.. ilgarigi chir-von sanaydigan mast-alast boyvachchalar in-iniga urib ketgan edi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Politsiya mahkamasining mirzasi Tojixon Tursunxoʻja oʻglining.. kelishi bilan odamlar in-iniga kiribketar edi. M. Muhammad-jonov, „Turmush urinishlari“ . Sichqonning ini ming tanga q. sichqon. Sichqon sigʻmas iniga, gʻalvir bogʻlar dumiga q. sichqon.

Antonimlari

ИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

in
1 гнездо (см. также uya);◆ arining ~i осиное гнездо; ◆ oʻrgimchak ~i паутина; ◆ ~ qilmoq, ~ solmoq свить гнездо;
2 нора, берлога; ◆ ayiqning ~i берлога медведя; ◆ sichqon sigʻmas ~iga, gʻalvir boylar dumiga посл. см. dum;◆ sichqonning ~i ming tanga погов. (букв. за нору мыши - тысячу теньга) куда бы скрыться (говорится при сильном испуге, стыде, смущении и т. п.); ◆ ~iga (или ◆  ~-~iga ) kirib ketmoq попрятаться по норам, разбежаться по закоулкам.

Turkcha (tr)

in

in