ozodlik

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-zod-lik

Etimologiyasi

OZODLIK Bu mavhum ot oʻzbek tilida 'erkin' maʼnosini anglatadigan tojikcha ozod sifatiga (k.) -lik qo'shimchasini qoʻshib yasalgan boʻlib, 'erkinlik' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 525).    ’
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Erkinlik, hurlik; hech qanday majburiyat bilan bogʻlanmaganlik. ◆ Milliy ozodlik. ◆ Baxt ozodlik va faro-vonlikdir. Gazetadan . ◆ ..Chunki ozodlikni hamma ham chapak chalib, xursandchilik bilan kutib olmasligi tabiiy. Gazetadan . ◆ Ahmad Husaynning butun dili, fikri, eʼtiqodicha, haqiqat ozodlik demakdir. Oybek, „Nur qi-dirib“ .
2. Ozodlikdan mahrum qilish; Jinoyat sodir etgan shaxsni maxsus ajratilgan tarbiyaviy muassasalarda majburiy saqlashdan iborat jazo turi. Ozodlikka chiqarmoq Aso-ratdan, qullikdan chiqarmoq, erkinlikka erishtirmoq, erk bermoq. Ozodlikka chiqmoq Asoratdan, qullikdan chiqmoq qutulmoq; erkinlikka erishmoq; qamoqdan chiqmoq, ozod boʻlmoq. ◆ Bahrombekning koʻz oldi qoron-gʻilashib ketdi. Olti yarim yil! Ozodlikka chiqsam ham, shuncha yil umr koʻrarmikanman ? Bu yerda qolsam, qayerlarda xor-zor boʻladi jasadim. "Yoshlik" .
3. tar. Eski maktabda har payshanba kuni domlaga yoki otinbibiga oʻquvchilar tomonidan keltiriladigan haq; payshanbalik (pul, non, don kabi). ◆ -Domlagayam ozodlik opkeldingmi? — dedi bola dam dasturxonga, dam tugunga tikilib. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ -Buvingga borib ayt! Agar ozodlik kel-tirmasang, yangi saboqqa tushmaysan! — dedi doMjia. N. Safarov, „Sulton boʻzchining neva-ralari“ .

Sinonimlari

erkinlik

Antonimlari

ОЗОДЛИК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Sifat

ozodlik

• Turkcha: özgürlük

Ruscha _ru

ozodlik
1 свобода, воля; освобождение; раскрепощение; ◆ ozodlikka chiqmoq получать свободу, становиться свободным; освобождаться; раскрепощаться; ◆ ozodlikka chiqarmoq освобождать, давать свободу; раскрепощать; приносить избавление, избавлять; xotin-qizlar ozodligi раскрепощение женщин; ◆ adolatli ozodlik urushi справедливая освободительная война; ◆ mustamlaka va qaram mamlakatlarda milliy ozodlik harakati национально-освободительное движение в колониальных и зависимых странах;
2 хим. несвязанность (о химических элементах);
3 ист. еженедельное приношение учителю по четвергам (в виде денег зерна, хлеба, яиц и др.).