pay

Oʻzbekcha (uz)

pay I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay

Etimologiyasi

PAY : Bu tojikcha ot 'iz' maʼnosini anglatib (ТжРС, 295), oʻzbek tilida payiga tush-, payidan boʻl- feʼllari tarkibida ishlatiladi; bu feʼllar 'biror ish-maqsadni amalga oshirishga astoydil harakat qil-' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 566). 179
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. ^ — tomir, pay, asab

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 anat. Tana mushaklarini suyakka biriktirib turuvchi mustahkam, elastik toʻqima. ◆ Soʻyil-gan qoʻyni payidan osmoq. yash Otaqoʻzining koʻzlari qisilib, jagʻ pamshri turtib chiq-di. O. Yoqubov, Diyonat. ◆ Ya na har qanday goʻsht-da pay, chochoʻsar, togʻay kabi biriktiruvchi toʻqimalar boʻladi. K. Mahmudov, „Oʻzbek tan-siq taomlari“ .

2 sft. koʻchma Mehnatda pishgan, chayir. U ◆ qop-qora, qotma, vujudi pay bir yigit boʻlib, aftidan yoshini chama/shsh qiyin edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Zabardast, pahlavon, koʻrkam, kelishgan, Vujudi pay, chayir, mehnatda pishgan. Habibiy .

Payini qirqmoq Mavqeidan mahrum etadigan zarba yetkazmoq. ◆ Hozir esa onasi-ning qornidan kecha tushgan tirranchalar ham nuqul kattalarning payini qirqish, koʻpchi-lik oldida obroʻsizlantirishni oʻylaydi. D. Nuriy, „Osmon ustuni“ . ◆ -Qiziq odamlar, — dedi u yana, — bir-birini koʻrolmaydi: oʻzidan chiqqan yoqmaydi, yuqoridan kelganni sigʻ-dirmaydi.. Davronovning ham payini qir-qishdi. I. Rahim, „Ixlos“ .

pay II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay

Etimologiyasi

f. ^ — oyoq, qadam

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

esk. Oyoq, qa-dam. ◆ Bu yangligʻ muddate yoʻl qildilar tay, Ki Arman kishvarigʻa qoʻydilar pay. A. Navoiy .

pay III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay

Etimologiyasi

f. ^ — tovon, oyoq; iz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

(asosan oʻ.p. va j.k. shaklida) Biror maqsadni amalga oshirish yoʻlidagi astoydil harakat, urinish, qasd. ◆ Xoldor ishga kirish payida uch-toʻrt joyga uchradi. I. Rahim, „Zangori kema kapitani“ . U ◆ [Qoʻziboy] choʻqqiga chiqib "Toshbuloq"ni topishda ham birinchi boʻlish payida edi. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ .

Payiga tushmoq 1) ayn. payida(n) boʻlmoq. ◆ Bilim olish payiga tushmoq. Pul topish payiga tushmoq. sht Qori oʻylab-oʻylab, sher

yozib, pul topishning payiga tushadi. S. Ahmad, Saylanma. ◆ Oqsoqol Gʻiyosiddinni kuyov qilish payiga tushib, tez-tez uyiga chaqi-radigan boʻldi. S. Ahmad, „Hukm; 2) iziga tush-moq, iz quvmoq“ . ◆ -Militsiya payimizga tush-ganga oʻxshaydi, — dedi shofyor orqaga alang-lab. Yo. Shukurov, „Uch savol“ . Payida(n) boʻlmoq Biror maqsadni koʻzlamoq, biror mak-sad yoʻlida astoydil harakat qilmoq, urin-moq. ◆ Oʻqishning payida boʻling, bolalar. m ◆ Hunarni oʻrganish payidan boʻlgin, bolam [dedi kampir Saidaga]. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ Sen ham axir qarab turmasdan, boshqacharoq yoʻl bilan boʻlsa ham, tirikchilikning payida boʻlsang, oʻgʻlim. Gʻ. Gʻulom, „Tanlangan asarlar“ . Payida yurmoq Biror maqsad bilan ketiga tushib, payt poylab yurmoq. ◆ U bir narsaning payida yuribdi. m ◆ Abdujabborxoʻja.. pulni koʻrganda, rahm-shafqatni unutib qoʻyadigan, gʻayratli, boʻsh-bayov odamlarni ishlatib, boylik orttirish payida yurgan kishilardan edi. M. Osim, „Tilsiz guvoh“ .

pay IV

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay

Etimologiyasi

f. ^

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

pay urmoq Yerga yoyib terib qoʻymoq (uzum, qovun, tarvuz, olma, nok va shu kabilar haqida) ◆ Uzumlarni pay urmoq.

pay V

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay

Etimologiyasi

\t. ^ — hissa, ulush

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

iqt. Biror shirkat, aksiyadorlar jamiyati ishida qat-nashish uchun qoʻshiladigan hissa, ulush. ◆ Pay puli. Pay qoʻishoq. gsh ..koʻplab aksiyadorlar oʻzlarining sotib olgan aksiya va paylari evaziga dividend, yaʼni daromad olishlari kerak. Gazetadan . ◆ Pay boʻyicha ham uning egasi, qoʻlidagi pay miqdoriga qarab, umumiy daro-maddan oʻz ulushini oladi. Gazetadan .

Antonimlari

ПАЙ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

pay I
анат. связка, сухожилие; жила разг.; ◆ uning butun vujudi pay тело у него жилистое; ◆ 

• payini qirqmoq (букв. подрезать кому-л. сухожилие) мешать, ставить палки в колёса, действовать во вред, наносить вред, ущерб (кому-л.).
  

◆ pay II:
payiga tushmoq намечать себе (что-л.), вознамериваться (сделать что-л.), преследовать (какую-л. цель или кого-л.); ◆ u pul topishning payiga tushgan он гонится за длинным рублём; ◆ payida boʻlmoq или ◆  pay- ida yurmoq стараться (сделать что-л.); стремиться (к чему-либо); добиваться (кого-что-л.); ◆ qishning payida boʻling старайтесь учиться; ◆ Agar bilsang u payingda yuribdi («Муродхон») Если хочешь знать, она преследует тебя.

◆ pay III:
pay urmoq складывать дыни, снопы и т. п.; ставя их вертикально и плотно друг к другу.

pay IV
пай; // паевой; ◆ kirish payi вступительный пай; ◆ pay puli toʻlamoq вносить паевой взнос.

Turkcha (tr)

Hol

pay

hissa, komplekt, nasiba, qism, surat, ulush