payvand

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pay-vand

Etimologiyasi

PAYVAND Bu tojikcha ot 'qoʻsh-', 'birkit-' maʼnosini anglatadigan payvastan feʼlining payvand hozirgi zamon asosiga teng boʻlib, 'bir oʻsimlikning novdasini yoki kurtagini boshqa oʻsimlik tanasiga ulash' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 567). Bu ot bilan oʻzbek tilida payvand sil- feʼli, payvandchi oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. lz — qoʻshish, bogʻlash; qarindoshlik; bogʻlangan, ajralmas

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror oʻsimlikning novda yoki kurtagini bosh-qa oʻsimlik tanasiga oʻtqazish, ulash usuli va shu usulda ulab oʻstirilgan oʻsimlik. ◆ Iskana payvand. Kurtak payvand. Qalamcha payvand. sht Olimlarimizning bergan maʼlu-motlariga qaraganda, limonni ekib, qalamcha payvand va parxish qilib koʻpaytiriladi. Gazetadan .

2 tex. Metall boʻlaklarini eritib yoki parchinlab, bir-biriga yopishtirish, birik-tirish va shu usulda hosil qilingan chok. ◆ Elektr payvand. m ◆ Nasos stansiyasi kor-pusining yoʻgʻon poʻlat armaturalarini payvand qilish boshlandi. "Oʻzbekiston qoʻriq-lari" .

3 maxs. Ulangan boʻlak, uloq. ◆ Shogird bola lab-lunjini osiltirib.. endi payvand ti-kishga boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 sft. koʻchma Oʻzaro bogʻlangan, payvasta. ◆ Kuyga kuylar boʻlarmidi band, Dillar dilga boʻlmasa payvand. G. Joʻrayeva, „Mening mar-jonlarim“ . ◆ Koʻngil yayrab ketar, orom olar jon. Gullar manzarasi sevinchga payvand. Mirtemir, „Asarlar“ . ◆ Navoiyning dili bilan xalqning dshi hamisha payvanddir. Oybek, „Navoiy“ .

Antonimlari

ПАЙВАНД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

payvand
1 с.-х. прививка; ◆ payvand qilmoq прививать; ◆ iskana payvand см. ◆ iskana; koʻz payvand прививка глазком, окулировка; naycha (или qalamcha) ◆ payvand прививка черенком, копулировка;
2 перен. неразрывно связанный, сросшийся; ◆ ...Navoiyning dili bilan xalqning dili hamisha payvanddir (Ойбек, «Навоий») ... сердце народа неразрывно связано с сердцем Навой;
3 тех. сварка; // сварной; ◆ elektr payvand электросварка; ◆ payvand choki сварной шов; ◆ payvand qilingan rels сварной рельс;
4 надставка, маленький кусок кожи, притачиваемый к большому куску; ◆ payvand tikmoq сшивать куски кожи.