poyandoz
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]po-yan-doz
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]POYANDOZ Bu ot tojik tilida poy otiga (k.) 'toʻsha-' maʼnosini anglatadigan andoxtan feʼlining (ТжРС, 28) andoz hozirgi zamon asosini (ТжРС, 27) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'uyga kirib kelayotgan kishiga alohida hurmat koʻrsatish belgisi sifatida oyogʻi ostiga toʻshaladigan mato' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 595).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]\f. — ostonaga, oyoq
ostita toʻshaladigan gilam yoki ipak mato] 1 Alohida hurmatga sazovor kishini yoki ke-lin, kuyovni kutib olish uchun uning yoʻliga, oyogʻi ostiga solingan yoki solinadigan gilam, paloye yoki mato. ◆ Yoʻllariga poyandoz solmoq. yash Xayribibi bilagiga tashlab chiqqan oq krepdeshin poyandozni kelin oyogʻi ostiga yozib, qoʻyarda-qoʻymay uni bostirdi, patnisdagi qand-qursni boshidan sochib yubordi. D. Nuriy, „Osmon ustuni“ . ◆ U [qiz] onalikka uzatilgan kun xotirida bir umr qolsin deb, toʻy-tomoshalar qildilar, yoʻliga poyandoz soldilar. H. Ahmar, „Yakkama-yakka“ .
2 Umuman, polga toʻshalgan gilam, paloye. ◆ Toshpoʻlatov poyandoz solingan uzun kori-dordan bamaylixotir kirib borar ekan, oyoq sharpasini eshitib, ichkaridan Xosiyat xola chiqib qoldi. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ . ◆ Sulton piyoladagi choyni jahl bilan gilam poyandozga sepib yubordi. E. Usmonov, „Yolqin“ .
3 shv. Koʻrpacha.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ПОЙАНДОЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.