soʻrmoq
soʻrmoq I
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]soʻr-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Lablarga qoʻyib yoki lab orasiga olib, siqib ichga tortmoq. ◆ Anorning suvini soʻrmoq. Javzo kirmay, ravoch suvini soʻr. Maqol .
2 Shu yoʻsinda ovqatlanmoq, emmoq (bola haqida). ◆ Ona koʻkragini soʻrib yotmoq.
3 Damiga tortib olmoq. Nasos suvni soʻ-rib oladi.
4 Umuman, tortib olmoq. ◆ Kuz oftobi.. ertalabdan oqshomgi yomgʻir zahrini soʻra boshladi. Y. Shamsharov, „Kumush piyola“ . ◆ Tepaga koʻtarilgan quyosh oʻtli tili bilan yer bagʻ-ridagi barcha namni soʻrib olardi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ .
5 Tirik organizmlarning suvini, shi-rasini, qonini maxsus aʼzolari yordamida tortib ichmoq (hasharotlar, qush va hayvon-lar haqida). ◆ Kapalak gul suvini soʻradi. Zulu k qon soʻradi. m ◆ Yosh oʻrgimchaklar onasi-ning har tomonidan qon suyuqligini soʻravera-di. "Fan va turmush" .
6 Ogʻizga olib va tuluk bilan hoʻllab, selini til va tanglay harakati bilan asta-sekin ichga yutmoq; shimmoq. ◆ Konfet soʻrmoq. v ◆ -Biz dehqon odammiz, Saidqul, — dedi u. — Siz u — ayollar bilan koʻp gaplashib, oz tanovul qilib, keyin gazagiga qand soʻradi-gan. M. M . Dust, Lolazor.
7 koʻchma Zoʻrlik yoki aldov bilan birov-ning kuchidan, mehnatidan, boyligidan foydalanmoq; ekspluatatsiya qilmoq. ◆ [Zuh-ra:] Sigirning qulogʻiga tushgan kanaday erni soʻrib yotish ham yaxshi kasb! A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar“ .
8 Chekmoq, tortmoq. ◆ Chilim soʻrmoq. v ◆ Bektemir maxorka oʻrab, jimgina soʻra boshladi. Oybek, „Quyosh qoraymas“ .
- Barmogʻining (yoki tirnogʻining) kirini soʻrmoq Och qolmoq, yeyishga narsa topolmas-lik. ◆ Koʻplarning yegani noni, qalagani oʻtini yoʻq. Barmogʻining kirini soʻrib, oyogʻini eski toʻshakka oʻraboʻtiribdur. X. Toʻxtaboyev, „Yillar va yoʻllar“ . Qonini (yoki kuchini, iligi-ni) soʻrmoq q. qon. ◆ Bultur, kech kuz, qishning boshlari boʻlsa kerak — kuch-quvvatini alla-qanday koʻrinmas jonzot soʻrib olgandek, birdan ozib-toʻzib.. rangi olindi, burungi gʻayratidan asar ham qolmadi. "Yoshlik" . ◆ Dehqonlarning holi shundayin oʻtgan Shaf-qatsizlar iligin soʻrib yotgan. Ergash Ju-manbulbul oʻgʻli .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]soʻrmoq II
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]soʻr-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]ayn. soʻramoq. ◆ Rang koʻr, hol soʻr. Maqol . v ◆ Aslim soʻrsang, bir yakdona gavharman, Yovmit, deydi unib-oʻsgan yurtim-ni. "Goʻroʻgʻlining tugʻilishi" . ◆ Arzi holingni bugun soʻrgali sulton keladur. Hamza .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]СЎРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
soʻrmoq I
1 прям. и перен. сосать, всасывать; высасывать; тянуть; ◆ anorning suvini soʻrmoq высасывать сок из граната; boylar xalq qonini soʻrar edi богачи сосали кровь народа;
2 перен. разг. целовать взасос.
soʻrmoq II
обл. = soʻramoq; rang koʻr, hol soʻr погов. посмотри, как выглядит человек, и потом справляйся о его здоровье (т. е. по виду человека ты должен догадаться о состоянии его здоровья).