yoʻgʻon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yoʻ-gʻon

Etimologiyasi

YOʻGʻON 'koʻndalang kesimi odatdagidan katga’, ’semiz\ Bunday hahatchilikda y oʻ gʻ o n choʻziladi, ingichka uziladi. Bu sifat qadimgi turkiy tildagi ’qalin\ ’zich\ ’semiz’ maʼnosini anglatgan yogʻ sifati — dan (ТРС, 677) -a qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga -n qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan (ЭСТЯ, IV, 209; ПДП, 389); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: (yogʻ + a = yogʻa- ) + n = yogʻan > yogʻân.

<a name="bookmark13"></a>k
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Koʻndalang kesimi kagga. ◆ Yoʻgʻon terak. Yoʻgʻon arqon. Yoʻgʻon ichak. Yoʻgʻon choʻzi-ladi, ingichka uziladi. Maqol . m U ◆ ayvon-ning yoʻgʻon ustuniga tikilib turardi.. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Sherbek, yoʻgʻon bir juft qamchiday sochi taqimiga tushgan Nigora.. koʻzdan gʻoyib boʻlguncha, alam ichida tikilib turdi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

2 Doʻrillagan (ovoz haqida). ◆ Uning egasi Malikaxon baland boʻyli, ovozi ham erkak-larning ovozidek yoʻgʻon, satangnamo xotin edi. S. Zunnunova, „Gulxan“ . ◆ Buni bilmagan, balki bilgisi ham kelmagan Qulmat qora esa, goʻr ichidan gapirganday, past va yoʻgʻon ovoz bilan davom etdi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

3 koʻchma Shakl, miqdor va b. jihatlar-dan katta; salmoqli, salobatli. ◆ Yoʻgʻon odam. n ◆ Oʻlikni koʻmib kelish qiyin emas, lekin yoʻgʻon chiqimlari keyin chiqadi, bilasanlar. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ [Komil:] E, hali koʻp bellashamiz. Ishning yoʻgʻonlari endi chi-qadiganga oʻxshaydi. Uygʻun, „Hayot qoʻshigʻi“ .

Sinonimlari

Qalin

Antonimlari

Yupqa, ingichka,tor

Sifat

yoʻgʻon

Ruscha _ru

yoʻgʻon
1 толстый, полный; ◆ yoʻgʻon qalam толстый карандаш; ◆ yoʻgʻon odam толстый человек; ◆ yoʻgʻon choʻziladi, ingichka uziladi посл. (букв. толстое тянется, а тонкое рвется) где тонко, там и рвется;
2 низкий, грубый; ◆ yoʻgʻon tovush грубый голос, низкий голос;
3 перен. груб. здоровенный, огромный; обильный; ◆ yoʻgʻon pul огромные деньги;
4 перен. трудный, тяжёлый; // тягота; ◆ 

• yoʻgʻon chiqim крупный расход.