oʻrlamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻr-la-moq

Etimologiyasi

OʻRLA- 'tepalikka koʻtaril-’. ◆ Qoʻylar tepalikka oʻrlab ketdi. Bu feʼl asli qadimgi turkiy tilda 'tepalik’, ’doʻng’ maʼnosini anglatuvchi ö:r otidan -lä qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 543); oʻsha davrlar — dayoq ö: unlisining choʻziqlik belgisi (ДС, 389), oʻzbek tilida esa yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: (ö:r + lä = ö:rlä- > örlä- > orlä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Qiya yerdan yurib ko‘tarilmoq. ◆ Yuqoriga o‘rlamoq.
2. Umuman, ko‘tarilmoq, yuqorilamoq. ◆ O‘rlayotgan tutun.
3. Yuqoriga, tepalik tomon yurmoq, yoʻnalmoq, chiqmoq. ◆ Toqqa oʻrlab Ochil ketib boradi. Fozil Yoʻldosh oʻgʻli ◆ Ayoli yosh boladay uning qoʻlidan tutadi. Yetaklashib, yuqoriga oʻrlaydilar. Normurod Norqobilov, „Bekatdagi oq uycha“ ◆ Qirga oʻrlab ketadigan soʻqmoqda bir eshakli boryapti. Tog‘ay Murod, „Yulduzlar mangu yonadi“
4. Koʻkka (osmonga) koʻtarilmoq; yuqorilamoq: ◆ Sulton ulardan quyunlardan qochib, mashinani dam chapga, dam oʻngga burdi, nihoyat, qutuldik deganimizda, yana bittasi roʻparamizdan osmonga oʻrlab qoldi. Asqad Muxtor, „Davr mening taqdirimda“ ◆ Uylarning moʻrisidan koʻtarilgan tutun osmonga oʻrlaydi. Mamatqul Hazratqulov, „Jurʼat“

Sinonimlari

koʻtarilmoq, chiqmoq, qo‘pmoq, uchmoq.

Antonimlari

inmoq, tushmoq, pasaymoq.

ЎРЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Uygʻurcha: ئۆرلىمەك, ئۆرلەش

Ruscha _ru

oʻrlamoq
подниматься вверх (в гору, по склону); вздыматься (лететь) вверх; Toqqa oʻrlab Ochil ketib boradi («Фольклор») Ачиль идёт вверх в гору.