xotir

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]

xo-tir

Aytilishi[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

a. _D>1ʼ. - oʻy, fikr; gʻoya; akd, farosat; qalb; istak

Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]

Maʼnosi[tahrirlash]

1 Esda sakdash, eslab qolish, esga tushirish qobiliyati; es, yod; xayol. ◆ Xotirimda: ilk boʻsa bizni Haddan ziyod qshshish edi shod. Uygʻun . Giyohlarning noshari ham yodimdan chiqay degan ekan, bir-bir xo-tirda tiklab chiqdim. M. M. Doʻst, Lolazor.

Xotirga kelmoq Esga tushmoq. ◆ Janobi meʼmor, bu toshlardan zinapoya tarashlash xotirlariga kelmabdir-da. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ . Xotirda tutmoq Esda sakda-moq. Xotirdan kechmoq Esga tushmoq. ◆ Yoisshk yillarim xotirimdan kechdi. m ◆ Hakimboy-vachcha yolgʻiz qolarkan, uning maium va hojw maʼlum kirdikorlarini bir-bir xotirdan kechirdi.. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Xotirdan koʻtarilmoq (yoki chiqmoq) Esdan chiq-moq. ◆ Sizga bu gapni aytish xotirimdan koʻta-rilibdi

2 Oʻylash, fikrlash qobiliyati; fikr; miya. ◆ U yoqimli ovoz va shoʻx ohangni butun vujudi bilan tingladi. Tinglagan sayin xotiri ravshantshardi. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .

3 Biror kimsa uchun qilinadigan hur-mat; yuz-xotir, andisha. ◆ -Xoʻp, sinfrahbaring xotiri [tufayli].. gunohingdan oʻtib tu-ramiz, — dedi direktor Toʻlaga. M. Ismoi-liy, „Bizning roman“ . ◆ Hech boʻlmaganda ikki-ma bolasining xotiri uchun xotinini hurmat qiliit lozim edi. I. Akram, „Adolat“ .

Xotiri jam Tashvishlardan qutulgan, be-tashvish. ◆ -Hamisha dadsh boʻlamiz, Zayniddin aka, xotiringiz jam boʻlsin, — dedi oʻzicha [Zayniddin]. S. Karomatov, „Bir tomchi qon“ . Xotiri parishon Xayoli sochilgan; fikri tarqoq; parishonxotir. ◆ [Lutfiniso] Youda-lari koʻrsatgan eʼzoz va eʼtibordan mamnun boʻlsa-da, uning xotiri parishon, koʻngli notinch edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Sinonimlari[tahrirlash]

Antonimlari[tahrirlash]

ХОТИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

xotir
1 память; ум; мысль; ◆ xotirga olmoq вспоминать, припоминать; восстанавливать в памяти; ◆ xotirdan kechirmoq 1) вспоминать; окинуть мысленным взором; 2) подумать; думать про себя; ◆ xotirdan kechmoq вспоминаться, припоминаться, пройти перед мысленным взором; ◆ xotirga kelmoq 1) вспоминаться, припоминаться; приходить на память; ◆ studentlik yillari xotirimga keldi мне вспомнились (я вспомнил) студенческие годы; 2) приходить на ум, приходить в голову; ◆ xotirimga bir fikr keldi мне в голову (на ум) пришла одна мысль; ◆ xotirda tutmoq помнить, хранить в памяти; запоминать; ◆ buni xotiringizda tuting помните об этом; запомните это; ◆ xotirda boʻlmoq храниться в памяти; ◆ shu iltimos xotiringizda boʻlsin (или tursin) не забудьте (помните) об этой просьбе; ◆ yoshlik chogʻlarim hali ham xotirimda я всё ещё помню свою молодость; я всё ещё помню молодые годы; ◆ xotirimda yoʻq я не помню, я забыл; запамятовал; ◆ xotirdan chiqmoq (или koʻtarilmoq) быть забытым, исчезать из памяти забываться; ◆ xotirdan chiqazmoq забывать; предавать забвению;
2 состояние духа, настроение; ◆ Sizning zvenodan xotirim jam (Ойбек, «О. в. шабадалар») В отношении вашего звена я спокоен; ◆ xotiringiz jam boʻlsin будьте спокойны, не беспокойтесь; ◆ xotirni jam qilmoq быть спокойным, уверенным, не беспокоиться; успокаиваться; ◆ 

  • xotiri uchun ради (кого-чего-л.), из уважения (к кому-чему-л.); ◆ ... Yormatning xotiri uchun keldingiz, rahmat (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») ... Вы пришли ради Ярмата (из уважения к Ярмату), спасибо; ◆ bamayli xotir спокойно, преспокойно; без принуждения; ◆ bamayli xotir (oʻltirib) suhbatlashmoq сидеть и спокойно беседовать; ◆ parishon xotir рассеянный, расстроенный (потерявший душевное спокойствие).