past

Ozarbayjoncha (az)

Ot

past

• oʻtgan

Luksemburgcha (lb)

Ot

past (koʻplik pasten)

• oʻtgan

Inglizcha (en)

Ot

past

• oʻtgan

Niderlandcha (nl)

Ot

past (koʻplik pasten, kichkina pastje, kichkina koʻplik pastjes)

• uvishishi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

past

Etimologiyasi

PAST Bu tojikcha sifat 'boʻy koʻlami meʼyordan oz' maʼnosini anglatadi (ТжРС, 301; OʻTIL, I, 577). Bu sifatdan oʻzbek tilida pastki sifati, pastla- feʼli, pastlik oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. 'g.....' — boʻyi qisqa, pakana, uncha baland boʻlmagan; pastkash; jirkanch

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yuqori tomon oʻlchami, qaddi, boʻyi uncha baland boʻlmagan, balandligi, boʻyi nisbatan qisqa; pakana, pastak. ◆ Past devor. Past boʻyli daraxt. Boʻyi past odam, m ◆ Bogʻning atrofi eski, past, lekin yamalib, yasqalib butunlangan devorlar bilan oʻralgan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Shu zahoti hovlida past boʻyli yigit paydo boʻldi. "Sharq yulduzi" .

2 Uncha chuqur boʻlmagan, sayoz. ◆ Past daryo.

3 Miqdori, darajasi, narxi uncha katta, baland boʻlmagan, nisbatan kam, oz, quyi.

Narxi past mol. Past maosh olib ishlamoq. m ◆ Bunaqa yuvosh xotinlarga qaysi erkak past molni ravo koʻradi. E. Samandar, „Daryo-sini yoʻqotgan qirgʻoq“ .

Tuzi past 1) tuzi kam, keragidan oz tuz solingan. ◆ Ovqatning tuzi past; 2) koʻchma mantiq-mazmuni, maʼnosi yoʻq. ◆ Namuncha gapingning tuzi past.

4 Shiddati, kuchi, darajasi uncha katta boʻlmagan, nisbatan kuchsiz, zaif (issiq-lik, bosim kabilar haqida). ◆ Past temperatura. yash Strelka sal koʻtarshʼdi-yu, yana holi kelmay, pastga tushdi. Ortiq, benzin qancha qolganini koʻrib, oʻzining ham kapala-gi uchib ketdi. M. Mansurov, „Yombi“ .

5 Uncha baland boʻlmagan, boʻsh (ovoz, nota kabilar haqida). ◆ Keyin begunoh koʻz-larini Alimardondan uzmay, yana oʻsha past, oʻychan ohangda gapirdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Uoʻzini bir oz tutib oldi-da, past ovozda davom etdi: -Qoʻrqmang, institutdan haydamaymiz. Lekin odam de-gan bunaqa mahmadona boʻlmaydi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

6 Sifati uncha yaxshi boʻlmagan; oddiy, joʻn. ◆ -Koʻp xonali uylar qurish masalasiga kelsak, avvalo, bizda sifat past, — dedi Yodgor oʻylanib. — Qoʻlingizni choʻzsangiz, shiftga tegadi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Lekin agar biron yosh yozuvchi oʻz imkoniyati darajasidan pastroq asar yozsa, uni darrov ogohlantirib qoʻyar edilar. K. Qahhorova, „Chorak asr hamnafas“ .

7 Unchalik yaxshi emas, yurishmagan ("baxt", "omad", "tole" kabi soʻzlar bilan). ◆ Ha, oʻsha tolei past Jamila. Hamza, „Boy ila xizmatchi“ .

8 Seryogʻin, yomon, sovuq; ◆ Bu yil havo past keldi. yash Barg yetilmayapti, bahor past keldi. A. Muxtor, „Kumush tola“ .

9 Kelib chiqishi, nasl-nasabi yuqori tabaqalarga xos boʻlmagan, asilzoda emas. ◆ [Qizning] Yuzida oz-moz chiroyi boʻlgani bilan, oʻzi tagi past. Sizning ostonangizga sira arzimaydi. Hamza, „Tanlangan asarlar“ . ◆ [Imom:] Otasini koʻndiramiz, uning tagi past, jazosi pul-da. J. Sharipov, „Xorazm“ .

10 ayn. pastkash. ◆ Hammaga ham qiligʻin-giz shumi yoki meni shunday past xotin deb oʻyladingizmi? Oydin, „Ikki koʻzi shunda“ . ◆ Past kishida odamiyat nima qilsin. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Dengiz tubida dur, ustida choʻp-xas, Oʻzgani past bilur kimki oʻzi past. Sh. Shomuhamedov, „Odam borki“ .

Nazari past yoki past nazar ayn. past 10. ◆ Hazrat goho sezib qolardi: koʻplarga past nazar bilan qarashni ham oʻrgangandi Kur-bon.. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik“ . ◆ Arzu ho-ling eshitmas, Unda ishing hech bitmas. Shunchalik nazari past — Nima bersang olar u. "Mushtum" .

11 Nisbatan quyi oʻrnashgan joy; past-lik, chuqurlik. ◆ Pastga tushmoq. sht Ali-mardon sirgʻanib, sohildan avaylab yurib, pastga tushdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga qu-loq sol“ . ◆ Olmani tutib, orqasiga qaytsa, tut shoxidan shoshib, pastga yoshgina bir qiz tushib kelyapti. S. Zunnunova, „Olov“ .

12 s. t. Yer, pol. ◆ Chelakni pastga qoʻy.

13 Uyning kiraverishidagi eshikka yaqin joy; poygak. ◆ Ibodulla ham akasidan bir qadam pastga tiz choʻka qoldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Etigi loy boʻlganidan, Yoʻlchi tan-chaga oʻtirmay, namatning uchini qayirib, pastroqqa choʻkkaladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Avji past 1) oʻsishi, rivojlanishi or-qada qolgan, uncha yaxshi oʻsmagan, rivoj-lanmagan. ◆ Avji past ekinlar; 2) koʻchma kay-fiyati buzuq, har vaqtdagidan koʻra hafsala-si yoʻqroq, sust. ◆ Bugun doʻstimning avji pastroq koʻrinadi. Aqli (yoki zehni, esi) past Aqli kalta, aqli koʻp narsaga yetmaydigan, fikrlash qobiliyati normal emas. ◆ -Esi past, — dedi Dehqonboy akaning ensasi qotib. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ Aqling past, miyang yogʻochdan, qalbing temirdan! X. Toʻxta-boyev, „Shirin qovunlar mamlakati“ . ◆ Sen zehni past, beeʼtiqod odam ekansan. "Luqmoni Hakim" . Mashqi past ayn. avji past 2. Past kelmoq Boʻsh kelmoq, yon bermoq (bahsda, janjalda). ◆ Saxiylik, mehmondoʻstlikda an-dijonliklar Hotamdan oʻtsa oʻtardiki, am-mo past kelmas edi. Shukrullo, „Saylanma“ . Past tushmoq 1) jahlidan, hovuridan tush-moq. ◆ [Bobotoy ota] Oʻzining bu yerga nima maqsadda kelgani yodiga tushdi shekilli: -Bir sanamas, men ham dor tagidan qochganlar nevarasiman, — dedi bir pogʻona past tushib. "Yoshlik"; 2) xoʻrlanmoq, „oʻzini pastga ur-moq“ . ◆ Men hali hasratimni, dardimni kelib-kelib sizlarga aytdimmi? Men hali kelib-kelib odamgarchilikni, diyonatni, nomusni tu prok, bilan teng qilgan sizday razil xo-tinfurush, qoʻshmachilar oldida shunchalik past tushdimmi? Hamza, „Boy ila xizmatchi“ . Pastga urmoq Kamsitmoq, yerga urmoq; xoʻr-lamoq. ◆ Sizni hech kim hozirgiday pastga urmaydi. U yogʻidan ham tashvish tortib yurmay qoʻya qoling. Toʻyni mana shu yerda oʻtkazamiz. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Birovninguyiga bostirib kiribki, shunchalik pastkashlik qilishyaptimi, qoʻying, gaplashmang, nima qilasiz oʻzingizni pastga urib, jonoʻgʻlim. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . Qoʻli past 1) ishi oʻngidan kelmagan, omad kulib boqmagan; 2) yutqizish holiga kelgan, yutqizish oldida turgan.

Antonimlari

ПАСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

past (koʻplik pastlar)

• Polyakcha: spadek, w dół
• Ruscha: внизу (vnizu)

Ruscha _ru

past
1 низ; // низкий; // низко; ◆ pastga вниз; ◆ yuqoridan pastga сверху вниз; ◆ yuqoridan pastgacha сверху донизу; ◆ pastda внизу; ◆ pastdan снизу; ◆ pastdan yuqori koʻtarmoq перен. выдвигать (кого-л.), повышать (в чине, должности); ◆ pastdan yuqoriga снизу вверх; ◆ pastdan yuqorigacha снизу доверху; ◆ past uy низкий дом; ◆ past bosim низкое давление;◆ past temperatura низкая температура; ◆ past tekislik геогр. низменность; низина; ◆ past boʻyli odam низкорослый (низенький) человек; человек низкого роста;
2 тихий; // тихо; ◆ past ovoz тихий голос;
3 низкий (по качеству); неважный, невысокого качества; ◆ past sifatli mol товар низкого качества, некачественный товар; ◆ paxtaning past navi низкий сорт хлопка; ◆ past metallar неблагородные металлы; ◆ bu yil havo past keldi в этом году погода была неважной; ◆ bu yerning havosi past ekan здесь климат, оказывается, плохой; ◆ tolei past несчастливый, неудачливый, невезучий; презр. низкий, подлый; неблагородный; ◆ past odam низкий, подлый человек; tagi (или zoti) ◆ past низкого происхождения (о человеке); ◆ Ha, Gulnorning tagi past-de... (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Да, ведь Гюльнар - низкого происхождения...;
5 низина, впадина, низкое (низко расположенное) место; ◆ pastga tushmoq упасть вниз, скатиться вниз, в низину;
6 пол; ◆ chelakni pastga qoʻy поставь ведро на пол;
◆ 7 = poygak; * nazari past = pastkash 2; pastga urmoq охаивать, принижать; ◆ oʻzini past tutmoq (или olmoq) держаться скромно; ◆ oʻzidan past tutmoq (или koʻrmoq) пренебрегать (кем-л.); ◆ past tushmoq понизить тон; растерять спесь; ◆ esi past полоумный, сумасбродный; ◆ esi past uyatni bilmas посл. глупец не знает стыда.