past

Vikilug‘atdan olingan

Ozarbayjoncha (az)

Ot

past

Luksemburgcha (lb)

Ot

past (koʻplik pasten)

Inglizcha (en)

Ot

past

Niderlandcha (nl)

Ot

past (koʻplik pasten, kichkina pastje, kichkina koʻplik pastjes)

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

past

Aytilishi

Etimologiyasi

PAST Bu tojikcha sifat 'boʻy koʻlami meʼyordan oz' maʼnosini anglatadi (ТжРС, 301; OʻTIL, I, 577). Bu sifatdan oʻzbek tilida pastki sifati, pastla- feʼli, pastlik oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. 'g.....' boʻyi qisqa, pakana, uncha baland boʻlmagan; pastkash; jirkanch

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yuqori tomon oʻlchami, qaddi, boʻyi uncha baland boʻlmagan, balandligi, boʻyi nisbatan qisqa; pakana, pastak. ◆ Past devor. Past boʻyli daraxt. Boʻyi past odam, m ◆ Bogʻning atrofi eski, past, lekin yamalib, yasqalib butunlangan devorlar bilan oʻralgan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Shu zahoti hovlida past boʻyli yigit paydo boʻldi. "Sharq yulduzi" .

2 Uncha chuqur boʻlmagan, sayoz. ◆ Past daryo.

3 Miqdori, darajasi, narxi uncha katta, baland boʻlmagan, nisbatan kam, oz, quyi.

Narxi past mol. Past maosh olib ishlamoq. m ◆ Bunaqa yuvosh xotinlarga qaysi erkak past molni ravo koʻradi. E. Samandar, „Daryo-sini yoʻqotgan qirgʻoq“ .
Tuzi past 1) tuzi kam, keragidan oz tuz solingan. ◆ Ovqatning tuzi past; 2) koʻchma mantiq-mazmuni, maʼnosi yoʻq. ◆ Namuncha gapingning tuzi past.

4 Shiddati, kuchi, darajasi uncha katta boʻlmagan, nisbatan kuchsiz, zaif (issiq-lik, bosim kabilar haqida). ◆ Past temperatura. yash Strelka sal koʻtarshʼdi-yu, yana holi kelmay, pastga tushdi. Ortiq, benzin qancha qolganini koʻrib, oʻzining ham kapala-gi uchib ketdi. M. Mansurov, „Yombi“ .

5 Uncha baland boʻlmagan, boʻsh (ovoz, nota kabilar haqida). ◆ Keyin begunoh koʻz-larini Alimardondan uzmay, yana oʻsha past, oʻychan ohangda gapirdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Uoʻzini bir oz tutib oldi-da, past ovozda davom etdi: -Qoʻrqmang, institutdan haydamaymiz. Lekin odam de-gan bunaqa mahmadona boʻlmaydi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

6 Sifati uncha yaxshi boʻlmagan; oddiy, joʻn. ◆ -Koʻp xonali uylar qurish masalasiga kelsak, avvalo, bizda sifat past, — dedi Yodgor oʻylanib. — Qoʻlingizni choʻzsangiz, shiftga tegadi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Lekin agar biron yosh yozuvchi oʻz imkoniyati darajasidan pastroq asar yozsa, uni darrov ogohlantirib qoʻyar edilar. K. Qahhorova, „Chorak asr hamnafas“ .

7 Unchalik yaxshi emas, yurishmagan ("baxt", "omad", "tole" kabi soʻzlar bilan). ◆ Ha, oʻsha tolei past Jamila. Hamza, „Boy ila xizmatchi“ .

8 Seryogʻin, yomon, sovuq; ◆ Bu yil havo past keldi. yash Barg yetilmayapti, bahor past keldi. A. Muxtor, „Kumush tola“ .

9 Kelib chiqishi, nasl-nasabi yuqori tabaqalarga xos boʻlmagan, asilzoda emas. ◆ [Qizning] Yuzida oz-moz chiroyi boʻlgani bilan, oʻzi tagi past. Sizning ostonangizga sira arzimaydi. Hamza, „Tanlangan asarlar“ . ◆ [Imom:] Otasini koʻndiramiz, uning tagi past, jazosi pul-da. J. Sharipov, „Xorazm“ .

10 ayn. pastkash. ◆ Hammaga ham qiligʻin-giz shumi yoki meni shunday past xotin deb oʻyladingizmi? Oydin, „Ikki koʻzi shunda“ . ◆ Past kishida odamiyat nima qilsin. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Dengiz tubida dur, ustida choʻp-xas, Oʻzgani past bilur kimki oʻzi past. Sh. Shomuhamedov, „Odam borki“ .

Nazari past yoki past nazar ayn. past 10. ◆ Hazrat goho sezib qolardi: koʻplarga past nazar bilan qarashni ham oʻrgangandi Kur-bon.. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik“ . ◆ Arzu ho-ling eshitmas, Unda ishing hech bitmas. Shunchalik nazari past — Nima bersang olar u. "Mushtum" .

11 Nisbatan quyi oʻrnashgan joy; past-lik, chuqurlik. ◆ Pastga tushmoq. sht Ali-mardon sirgʻanib, sohildan avaylab yurib, pastga tushdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga qu-loq sol“ . ◆ Olmani tutib, orqasiga qaytsa, tut shoxidan shoshib, pastga yoshgina bir qiz tushib kelyapti. S. Zunnunova, „Olov“ .

12 s. t. Yer, pol. ◆ Chelakni pastga qoʻy.

13 Uyning kiraverishidagi eshikka yaqin joy; poygak. ◆ Ibodulla ham akasidan bir qadam pastga tiz choʻka qoldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Etigi loy boʻlganidan, Yoʻlchi tan-chaga oʻtirmay, namatning uchini qayirib, pastroqqa choʻkkaladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Avji past 1) oʻsishi, rivojlanishi or-qada qolgan, uncha yaxshi oʻsmagan, rivoj-lanmagan. ◆ Avji past ekinlar; 2) koʻchma kay-fiyati buzuq, har vaqtdagidan koʻra hafsala-si yoʻqroq, sust. ◆ Bugun doʻstimning avji pastroq koʻrinadi. Aqli (yoki zehni, esi) past Aqli kalta, aqli koʻp narsaga yetmaydigan, fikrlash qobiliyati normal emas. ◆ -Esi past, — dedi Dehqonboy akaning ensasi qotib. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ Aqling past, miyang yogʻochdan, qalbing temirdan! X. Toʻxta-boyev, „Shirin qovunlar mamlakati“ . ◆ Sen zehni past, beeʼtiqod odam ekansan. "Luqmoni Hakim" . Mashqi past ayn. avji past 2. Past kelmoq Boʻsh kelmoq, yon bermoq (bahsda, janjalda). ◆ Saxiylik, mehmondoʻstlikda an-dijonliklar Hotamdan oʻtsa oʻtardiki, am-mo past kelmas edi. Shukrullo, „Saylanma“ . Past tushmoq 1) jahlidan, hovuridan tush-moq. ◆ [Bobotoy ota] Oʻzining bu yerga nima maqsadda kelgani yodiga tushdi shekilli: -Bir sanamas, men ham dor tagidan qochganlar nevarasiman, — dedi bir pogʻona past tushib. "Yoshlik"; 2) xoʻrlanmoq, „oʻzini pastga ur-moq“ . ◆ Men hali hasratimni, dardimni kelib-kelib sizlarga aytdimmi? Men hali kelib-kelib odamgarchilikni, diyonatni, nomusni tu prok, bilan teng qilgan sizday razil xo-tinfurush, qoʻshmachilar oldida shunchalik past tushdimmi? Hamza, „Boy ila xizmatchi“ . Pastga urmoq Kamsitmoq, yerga urmoq; xoʻr-lamoq. ◆ Sizni hech kim hozirgiday pastga urmaydi. U yogʻidan ham tashvish tortib yurmay qoʻya qoling. Toʻyni mana shu yerda oʻtkazamiz. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ Birovninguyiga bostirib kiribki, shunchalik pastkashlik qilishyaptimi, qoʻying, gaplashmang, nima qilasiz oʻzingizni pastga urib, jonoʻgʻlim. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o. Qoʻli past 1) ishi oʻngidan kelmagan, omad kulib boqmagan; 2) yutqizish holiga kelgan, yutqizish oldida turgan.

Sinonimlari

Antonimlari

ПАСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ot

past (koʻplik pastlar)

Ruscha ru

past
1 низ; // низкий; // низко; ◆ pastga вниз; ◆ yuqoridan pastga сверху вниз; ◆ yuqoridan pastgacha сверху донизу; ◆ pastda внизу; ◆ pastdan снизу; ◆ pastdan yuqori koʻtarmoq перен. выдвигать (кого-л.), повышать (в чине, должности); ◆ pastdan yuqoriga снизу вверх; ◆ pastdan yuqorigacha снизу доверху; ◆ past uy низкий дом; ◆ past bosim низкое давление;◆ past temperatura низкая температура; ◆ past tekislik геогр. низменность; низина; ◆ past boʻyli odam низкорослый (низенький) человек; человек низкого роста;
2 тихий; // тихо; ◆ past ovoz тихий голос;
3 низкий (по качеству); неважный, невысокого качества; ◆ past sifatli mol товар низкого качества, некачественный товар; ◆ paxtaning past navi низкий сорт хлопка; ◆ past metallar неблагородные металлы; ◆ bu yil havo past keldi в этом году погода была неважной; ◆ bu yerning havosi past ekan здесь климат, оказывается, плохой; ◆ tolei past несчастливый, неудачливый, невезучий; презр. низкий, подлый; неблагородный; ◆ past odam низкий, подлый человек; tagi (или zoti) ◆ past низкого происхождения (о человеке); ◆ Ha, Gulnorning tagi past-de... (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Да, ведь Гюльнар - низкого происхождения...;
5 низина, впадина, низкое (низко расположенное) место; ◆ pastga tushmoq упасть вниз, скатиться вниз, в низину;
6 пол; ◆ chelakni pastga qoʻy поставь ведро на пол;
◆ 7 = poygak; * nazari past = pastkash 2; pastga urmoq охаивать, принижать; ◆ oʻzini past tutmoq (или olmoq) держаться скромно; ◆ oʻzidan past tutmoq (или koʻrmoq) пренебрегать (кем-л.); ◆ past tushmoq понизить тон; растерять спесь; ◆ esi past полоумный, сумасбродный; ◆ esi past uyatni bilmas посл. глупец не знает стыда.