sira

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

si-ra

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I rvsh. 1 Aslo, asti, mutlaqo, hech. ◆ Buning sira iloji yoʻq. ◆ Ahmad bu gapni sira kutmagan edi, tok urgandek eti jimirlashib ketdi. F. Musajonov, „Himmat“ . ◆ Avji qish vaqti boʻlsa ham, yerda sira qor yoʻq. S. Zunnunova, „Yangi direktor“ . ◆ U oʻtirganlardan sira maʼn tortmasdan sheʼrini baland ovoz bilan yoddan oʻqidi. K. Yashin, „Hamza“ .

2 [faqat boʻlishsiz fl. bilan] Hech qachon, hech vaqt. ◆ Endi bu yerga sira kelmayman. Bari bir, men Gulnor opani unutmayman sira, uni koʻrgani tez-tez kelib turaman. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Kanal ochilgan kun esingizda bormi? Kanaldan oqqan chiroqlar koʻz oldimdan sira ketmaydi. Bu oʻyin emas, xalqning orzusi edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

3 (faqat soʻroq gaplarda) Biror marta, hech. ◆ -Shahodat muftingizning aftiga sira qaraysizmi? Shoiringizning pichinglarini payqaysizmi? — dedi Anvar Sultonaliga. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Siz otamisiz, nimasiz axir, oʻgʻlingizni tiyib olish sira esingizga keladimi? A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

si-ra

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II 1 Muntazam, izchil qator; ket-ma-ketlik, tartib, navbat. ◆ Sonlar sirasi.

2 Saf, qator. ◆ Piyodalar sirasida keksa muarrix va shoir Mirzo, Tabibiy, Bayoniy koʻrindi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

3 koʻchma Qator, tarkib. ◆ Har holda, shaxmat har qanday oʻyindan shu qadar katta farq qshshdiki, bu farq shaxmatni uzil-ke-sil oʻyinlar sirasiga qoʻshishga imkon bermay-di. M. Muhitdinov, „Miya gimnastikasi“ . ◆ Mulla Abdurahmon.. Ranoning erga beril-ganligining xabarini eshitgach, bu tasodif-ni istiqbolning xayrli follari sirasiga kiritdi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ .

4 Fikrning, gapning asosiy mazmuni, mohiyati, magʻzi; gapning poʻskallasi. ◆ -Soʻz-lamayman, —dedi Toʻybeka [Kumushga], —lekin sirasini soʻzlayman... Oh, koʻrsang edi bir kuyovni! A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ -Gapning sirasini aytaqolsangiz-chi, xolajon, — de-dim nihoyatda chidamay. T. Alimov, „Toʻy qoldi“ .

Sirasini aytganda Toʻgʻrisini aytganda, gapning toʻgʻrisi. ◆ Sirasini aytganda, poy-taxtlik konstruktorlar bizga yordamga ke-lishadi, deb oʻylamagan edik. Gazetadan .

Antonimlari

СИРА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Ozarbayjoncha: sıra

Ruscha _ru

sira I
нареч.
1 (с последующим отрицанием) совсем, совершенно, абсолютно, вовсе; ◆ sira tushunmayman я совершенно не понимаю; ◆ sira yaramaydi абсолютно не годится;
2 (с последующим отрицанием) никак; ни за что, ни в коем случае, никоим образом; ничуть никогда; ◆ bu hayot burungi hayotga sira oʻxshamas edi эта жизнь ничуть не была похожей на прежнюю; ◆ sira ogʻzingizga tekkiza koʻrmang! ни в коем случае не пробуйте даже поднести ко рту!; ◆ bu otga sira minmaganim boʻlsin ни за что больше не сяду верхом на эту лошадь; ◆ sira-sira ни-ни, ни за что, никоим образом;
3 (в вопросительном предложении) когда-нибудь, хоть раз; ◆ sen meni uylaysanmi, sira ? думаешь ли ты когда-нибудь обо мне?; подумал ли ты хоть раз обо мне?; ◆ 

• sira qoʻying (уж и) не говорите, что и говорить.
  

sira II
1 порядок, последовательность; черёд, очередь; ◆ sira son уст. грам. порядковое числительное; ◆ sirasi kelganda в нужный момент, когда придёт черёд;
2 смысл, суть, основное содержание; ◆ soʻzning sirasi смысл речи; ◆ sirasini aytganda по сути дела; в сущности говоря; в основном, в общем; ◆ 

• ora-sira см. ora 2.