над

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

над

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

над-, надо-, надъ- приставка
1 feʼl old qoʻshimcha boʻlib; а) biror narsaning ustiga qoʻyilib (qurilib, qoʻshilib va h. k.) orttirilishini bildiradi, mas., надстроить, надклеить, надвязать ; б) ish-harakatning andak bajarilganligini bildiradi, mas., надкусить, надломить, надъесть;
2 ot va sifatlarga qoʻshilib, yangi ot va sifat yasaydi, mas., надстройка, надкостный, надземный.

над i надо предлог с тв.
1 -da]], tepasida, ustida; -dan]], tepasidan, ustidan; пролететь над городом shahar tepasidan uchib oʻtmoq; снаряд пролетел над головой snaryad boshi(m)ning ustidan oʻtib ketdi; над болотом поднимался густой туман botqoqlik ustidan qalin tuman koʻtarilmoqda edi;
2 kimsa, narsa, hodisa va h. k. lar ustidan boshqa biror kimsa yo narsaning ustun, yuqori turishini ifodalash uchun qoʻllaniladi; -dan]], ustidan, tepasidan; он начальник надо всеми u hammaning ustidan turgan boshliq; преимущество над противником dushmandan ustunlik, dushmandan ustun kelish;
3 biror faoliyat qaratilgan, yoʻnaltirilgan predmet, kimsa va sh. k. ni ifodalash uchun qoʻllaniladi; ustida, -дан; bilan; работать над словарём lugʻat ustida ishlamoq; lugʻat tuzish bilan mashgʻul boʻlmoq; задуматься над сложным вопросом murakkab masala ustida oʻylanib qolmoq;
4 baʼzi feʼllar bilan kelib kimsaga, narsaga munosabat bildiradi; сжалиться над кем-л. kimsaga rahm qilmoq; смеяться над рассеянностью kimsaning parishonxotirligidan kulmoq.