о

Vikilug‘atdan olingan

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

о

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

о I, об, обо предлог
1 с вин. -ga]] qoʻshimchasi vazifasida kelib, biror narsaning boshqa narsaga toʻqnashishi, tegishi, urilishi kabi maʼnolarni bildiradi; мяч ударился о стену toʻp devorga urildi; удариься локтем об стол stolga tirsagini urib olmoq; споткнуться о камень toshga qoqilib ketmoq;
2 с вин. уст. joylashish tomonini bildiradi; сесть о правую руку oʻng (qoʻl) tomonga oʻtirmoq;
3 с вин. takrorlangan ot oʻrtasida kelib yaqinlikni, yonma-yonlikni bildiradi; жить бок о бок yonma-yon yashamoq;
4 с предл. xususida, toʻgʻrisida, haqida kabi maʼnolarni bildiradi; весть о победе gʻalaba haqidagi xabar; статья о литературе adabiyot haqida maqola; обо мне не беспокойся mening toʻgʻrimda xavotir olma; mendan xotirjam boʻl; о чём вы задумались? nima, haqida (xususida) oʻylanib qoldingiz?;
5 с предл. уст. -li]] qoʻshimchasi vazifasida bir turli qismlar miqdorini koʻrsatib keladi; комната о трёх окнах uch oynali (derazali) xona; конь о четырёх ногах, да спотыкается посл. toʻrt oyoqli ot ham qoqiladi.

о II межд.
1 gapda ifodalangan his-tuygʻuni kuchaytirish uchun ishlatiladi; e, ey, o, oh; вы можете быть спокойны! - О, я совершенно спокоен! siz xotirjam boʻling! - Э, men juda xotirjamman!;
2 tasdiq yoki inkor maʼnosini kuchaytirish uchun ishlatiladi; e, ey, ha; о да! ha, ha!; ha, albatta!; о нет yoʻq, yoʻq, yoʻgʻ-ye; о нет, я не пойду туда! yoʻq, yoʻq, men u yoqqa bormayman;
3 ritorik iboralar manosini kuchaytiradi; e, ey, o, oh, hoy; о, как здесь красиво! oh, bu joy qanday goʻzal!; о, глупец! hoy, nodon!;
4 dard, alam, tashvish, achinish va sh. k. manolarni bildiradi; voy, oh, evoh, bay-bay, hayhot; о, как это ужасно! voy (evoh), bu qanday dahshat! о, как нога болит! voy, oyogʻim shunday ogʻriyaptiki!

о-, об-, обо-, объ- приставка feʼl old qoʻshimchasi boʻlib, а) ish-harakatga biror narsa atrofida sodir boʻlish yoki uning barcha joylariga taalluqlilik manosini beradi, mas., обежать, облететь, огородить, оскоблить, осмотреть va h. k.; б) ish-harakatga biror narsani, kimsani chetlab oʻtilayotganlik maʼnosini beradi, mas., объехатъ, обойти (стороной) va h. k.; в) ish-harakatga, bir qancha shaxs yoki predmetga taalluqlilik maʼnosini beradi, mas., одарить, опросить va h. k.; г) ish-harakatga biror kishining boshqasidan ustunligi maʼnosini beradi, mas., обскакать, обыграть va h. k.; д) ish-harakatga koʻplik yoki meʼyoridan ortiqlik maʼnosini beradi, mas., обьесться, опоить va h. k.; е) ish-harakatga biror kimsa uchun zararlilik maʼnosini beradi, mas., обсчитать, обвесить va h. k.; ж) ish-harakatga xatolik maʼnosini beradi, mas., оступиться, оговориться va h. k.; з) ish-harakatga biror narsa bilan taʼminlash maʼnosini beradi, mas., озеленить, оснастить va h. k.; и) biror narsaning boshqa narsaga aylanishini, boshqa holatga oʻtishi yoki biror yangi xususiyat olishini ifodalaydi, mas., одеревенеть, обуглиться, обогатить, осложнить va h. k.; к) feʼllarning tugallangan turini yasaydi, mas., одряхлеть, оглохнуть, озвереть va h. k.

Sinonimlari

Antonimlari

Tarjimalari