бить

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

бить

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

бить, бью бьёш; бей(те) несов. (многокр. бивать)
1 чем во что, по чему urmoq, tushirmoq, tepmoq, qoqmoq; urilmoq; ◆ ~ молотком bolgʻa bilan urmoq (qoqmoq); ◆ ~ кулаком в дверь eshikni musht bilan urmoq (qoqmoq); ◆ ~ в барабан baraban chalmoq; ◆ ~ в колокол qoʻngʻiroq chalmoq; ◆ ~ в ладоши chapak (qarsak) chalmoq; говорить, бия (уст.) себя в грудь кулаком koʻkragiga musht urib gapirmoq, oʻz soʻziga ishontirishga urinmoq; Косой дождь бьёт по стёклам (Korolenko) Qiyalab yogʻayotgan yomgʻir oynalarga urilmoqda; Холодный ветер бил Максиму в лицо (Markov) Sovuq shamol Maksimning yuziga urmoqda (urilmoqda) edi;
2 (сов. побить) кого urmoq, kaltaklamoq, doʻpposlamoq; ◆ ~ лошадь otni urmoq; лежачего не бьют погов. yiqilganni urmaydilar;
3 (сов. разбить) кого-что engmoq, pachoqlamoq, tor-mor qilmoq; ◆ ~ врага dushmanni tor-mor qilmoq;
4 кого urib, otib oʻldirmoq, soʻymoq, boʻgʻizlamoq; ◆ ~ свиней choʻchqalarni soʻymoq; ◆ ~ рыбу острогой baliqni nayza sanchib (otib) oʻldirmoq; ◆ ~ птицу qushni soʻymoq (yoki otib tushirmoq); ◆ ~ птицу влёт uchib ketayotgan qushni otib olmoq, urib tushirmoq;
5 по кому-чему i без доп. otmoq, urmoq; oʻqqa tutmoq; ружьё бьёт кучно miltiq bir joyga uradi (yani undan otilgan oʻqlar bir joyga toʻp boʻlib tegadi); винтовка бьёт на три километра vintovka uch kilometrga otadi (uch kilometrdagini uradi); ◆ ~ из пушек по укреплениям врага dushman istehkomlarini toʻpga tutmoq; слышно, как бьют зенитки zenit toʻpining otilishi eshitilib turibdi; ◆ ~ в цель 1) nishonga urmoq, moʻljalga tekkizmoq; 2) перен. koʻzlangan natijaga erishmoq, maqsadga yetmoq; ◆ ~ мимо цели 1) oʻqni xato qilmoq, oʻqni xato ketkizmoq; 2) kerakli natijaga erisha olmay qolmoq;
6 перен. по кому-чему qattiq zarba bermoq, urmoq, tanqid qilmoq; ◆ ~ по бюрократизму byurokratizmga qattiq zarba bermoq;
7 (сов. разбить) что sindirmoq, parchalamoq, maydalamoq; chaqmoq; ◆ ~ стёкла shishani sindirmoq, maydalamoq; ◆ ~ посуду idishni sindirmoq; ◆ ~ камень tosh maydalamoq, tosh chaqmoq;
8 oqib chiqmoq (tushmoq), otilib chiqmoq; urmoq; кровь бьёт из раны yaradan qon otilib chiqmoqda; фонтан бьёт струёй fontandan suv tizillab otilib chiqmoqda; favvora urmoqda;
9 перен. во что urmoq, urilmoq, tushmoq, kirmoq (yorugʻlik, tovush, hid va shu kabilar haqida); свет бьёт в глаза koʻzga yorugʻlik (nur) tushayotir; Пьяный запах перекисшего теста бил в нос (M. Gorʼkiy) Achigan xamirning oʻtkir hidi dimoqqa urilardi;
10 (сов. пробить) что bong urmoq, zang urmoq (soat haqida); часы бьют шесть soat oltiga bong uryapti;
11 кого titratmoq, qaltiratmoq; tushmoq (bosmoq); Юношу мучительно бил кашель (M. Gorʼkiy) Bolaning qattiq yoʻtali tutardi; Меня била нервная дрожь (Bek) Meni asabiy titroq bosdi;
12 bazi maxsus iboralar tarkibiga kiradi; ◆ ~ масло kuv pishmoq; ◆ ~ шерсть jun savamoq; ◆ ~ монету уст. tanga (pul) zarb qilmoq;◆ 

• ~ в глаза koʻzga yaqqol tashlanmoq, koʻrinib turmoq; ◆ ~ набат (ili тревогу) см. набат; ◆ ~ отбой см. отбой; ◆ ~ по карману choʻntakka ziyon yetkizmoq, hamyonni oʻpirmoq; ◆ ~ по самолюбию izzat-nafsiga tegmoq; ◆ ~ по рукам см. рука; ◆ ~ в (одну) точку butun kuchini bir maqsadga yoʻnaltirmoq, quchni bir narsaga qaratmoq; ◆ ~ ключом см. ключ II; ◆ ~ баклуши см. баклуши; ◆ ~ склянки см. склянка; ◆ ~ челом см. чело; ◆ ~ через край см. край.